به گزارش
سرویس تاریخ و حماسه عصر امروز، حضرت امام علی بن الحسین (علیه السلام) مشهور به زین‌العابدین و سجاد، ششمین معصوم و چهارمین امام شیعیان می باشد که بنا به قول مشهور در پنجم شعبان سال 38 هجری قمری متولد شد. برخی از مورخان معتقدند که امام زین العابدین(علیه السلام) در واقعه جانگداز و خونین کربلا 22 ساله بوده و بعضی دیگر نوشته اند که از سن مبارکش 24 سال می گذشت. امام سجاد(علیه السلام) در قیام خونین کربلا مدت کوتاهی - بنا به مشیت الهی - بیمار بود و پس از بهبودی، مدت 34 سال امامت و زعامت جامعه مسلمین را تداوم بخشید.
بنا بر این گزارش دورانی که امام سجاد(علیه السلام) در آن زندگی می‌کردند، همه ارزش‌های دینی دستخوش تحریف و تغییر قرار گرفتند و احکام اسلامی بازیچه دست افرادی چون ابن زیاد، حجاج و عبدالملک ابن مروان بود. در سایه چنین وضعی آشکار بود که تربیت دینی مردم تا چه اندازه تنزل کرده و ارزش‌های جاهلی چگونه احیا شده است، بطوری که دو خطر بزرگ هجوم فرهنگ‌های متنوع بیگانه و رواج تجمل پرستی جامعه اسلامی را تهدید می‌کرد.
حضرت امام سجاد (علیه السلام) که دوران امامت شان مصادف با دشوارترین دوران ظلم و خفقان اموی (از یزید تا ولیدبن عبدالملک) بود سرانجام پس از 34 سال امامت شیعه، بنا بر قولی در 12 محرم سال 95 هجری قمری در سن 56 سالگی مسموم شده و به شهادت رسیدند و پیکر پاک ایشان در قبرستان بقیع کنار قبر امام حسن مجتبی(علیه السلام) به خاک سپرده شد.
امام زین العابدین (علیه السلام) در مدت اقامت خویش در کوفه، دو بار سخن گفت؛ بار نخست هنگامی بود که جارچیان حکومت، مردم را برای تماشای اسیران، فراخوانده بودند. این در حالی بود که برای اسرا در کنار شهر کوفه، خیمه زده بودند. علی بن الحسین (علیه السلام) از خیمه بیرون آمد و با اشاره از مردم خواست تا آرام شوند. امام (علیه السلام) سخنش را با ستایش پروردگار آغاز کرد و بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) درود فرستاد و سپس چنین فرمود:
«ایها الناس، من عرفنی فقد عرفنی! و من لم یعرفنی فانا علی بن الحسین المذبوح بشط الفرات من غیر ذحل و لا ترات، انا ابن من انتهک حریمه و سلب نعیمه و انتهب ماله و سبی عیاله، انا ابن من قتل صبرا فکفی بذلک فخرا. ایها الناس، ناشدتکم بالله هل تعلمون انکم کتبتم الی ابی و خدعتموه، و اعطیتموه من انفسکم العهد و المیثاق و البیعة؟ ثم قاتلتموه و خذلتموه فتبا لکم ما قدمتم لانفسکم و سوء لرایکم، بایة عین تنظرون الی رسول الله صلی الله علیه وآله
ای مردم! آن که مرا می شناسد که می شناسد. و آن که مرا نمی شناسد، من علی فرزند حسین (علیه السلام) هستم. همان که در کنار نهر فرات سر مقدسش را از بدن جدا کردند بی آن که جرمی داشته باشد و حقی داشته باشند! من فرزند آن آقایی هستم که حریم او هتک شد، آرامش او ربوده شد و مالش به غارت رفت و خاندانش به اسارت رفت. من فرزند اویم که [دشمنان انبوه محاصره اش کردند و در تنهایی و بی یاوری بی آن که کسی را داشته باشد تا به یاریش برخیزد و محاصره دشمن را برای او بشکافد] به شهادتش رساندند. البته این گونه شهادت (شهادت در اوج مظلومیت و حقانیت) افتخار ماست. هان، ای مردم! شما را به خدا سوگند، آیا به یاد دارید که نامه هایی را برای پدرم نوشتید و او را خدعه کردید؟ و [در نامه هایتان] با او عهد و پیمان بستید و با او بیعت کردید؟ سپس با او به جنگ برخاستید و دست از یاری او برداشتید. وای بر شما! از آنچه برای آخرت خویش تدارک دیده اید! چه زشت و ناروا اندیشیدید [و توطئه چیدید!] به چه رویی به رسول (الله صلی الله علیه وآله) خواهید نگریست؟».
همچنین پس از صحیفه سجادیه یکی دیگر از آثار به جا مانده از امام سجاد(علیه السلام) «رساله حقوق» ایشان است که حضرت در پاسخ به نامه یکی از یاران خویش، به حدود 50 حق اشاره فرموده است که حقوق الهی، حق اعضای هفتگانه بدن، حق نماز، روزه ، انفاق و پرداخت حقوق مالى ، هدیه و...، حقوق اجتماعى انسان از جمله آنها به شمار می آید.
امام سجاد(علیه السلام) در ابتدای این نامه حق الهی را متذکر شده و آن را پایه همه حقوق فردى و اجتماعى می خواند چراکه اگر حقوق الهى نادیده گرفته شود و انسان موجودى غیر مسؤل و بى هدف و فاقد تکلیف به شمار آید در آن صورت پایبندى وى به سایر حقوق فردى و اجتماعى لغو و بیهوده مى نماید و هیچ قانون و تکلیفى ضمانت اجرا ندارد.
دعایی گره گشا از امام سجاد علیه السلام حضرت فرمودند: پدرم روز شهادتش – روز عاشورا – در حالی که خون از تمامی بدنش در فوران بود مرا به سینه‌اش فشرد و گفت: پسر عزیزم! این دعا را حفظ کن که همانا مادرم فاطمه(سلام الله علیها) به من آموخت. و مادرم از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) آموخت و جبرئیل امین نیز به رسول خدا(صلی الله علیه وآله) آموخت که در هنگام هر حاجت و نیازمندی و بر امر بزرگ و بر هنگام هر اندوه و بلایی که فرو می‌آید این‌گونه بخوان:
«بحقِ یس و القرآن الکریم و بحقِ طه و القرآنِ العظیم یا مَن یَقدرُ علی حَوائج السائلین، یا مَن یَعلم ما فی الضّمیر یا منفّساً عَنِ المَکروبین، یا مُفَرجاً عَنِ المَغُمومین، یا راحِمَ الشّیخ الکبیر، یا رازقَ الطِفلَ الصّغیر، یا من لایحتاج الی التّفسیر صلّی علی محمّد و آل محمّد و افعل بی کذا و کذا »
ترجمه:
« به حق “یس ” و قرآن کریم، و به حق ” طه ” و قرآن با عظمت، ای کسی که در برآوردن حاجت حاجتمندان توانایی، ای کسی که از درون افراد خبر داری، ای بر طرف کننده ی گرفتاری ها، ای شادی بخش کسانی که غمزده اند، ای کسی که به افراد پیر ترحم می کنی، ای کسی که روزی طفل کوچک را می دهی، ای کسی که به تفسیر احتیاج نداری، بر محمد(صلی الله علیه وآله) و آلش درود فرست و آنچنان کن که … »
توجه: به جای کذا و کذا در عبارت دعا باید حاجت خود را بیان کرد. منبع دعوات، قطب الدين راوندي، ص54
