به گزارش
سرویس فرهنگ و جامعه عصر امروز از سالهای ابتدایی دهه ۷۰ شایعاتی در مورد عملکرد اقتصادی خانواده آقای هاشمی رفسنجانی در محافل مختلف پیچیده بود. در دوران اصلاحات نسبت به امتیازات و ثروت این خانواده اعتراضات بیشتری صورت گرفت.
در سال ۸۴ مهدی هاشمی، فرزند آقای هاشمی رفسنجانی حضور فعالی در مسائل مربوط به انتخابات پیدا می کند و با روی کار آمدن دولت نهم و هم صدا شدن دولت با اعتراضات نسبت به عملکرد مهدی هاشمی، ابعاد تازه ای از جرائم وی آشکار شد که فساد اقتصادی و ارتباط مشکوک با ضد انقلاب صدای اعتراض اقشار مردم را بلند کرد.
در حوادث پس از انتخابات ۸۸، فعالیت های وی در روشن کردن آتش فتنه و دمیدن در آن، موجب شد تا یک پرسش عمومی در اذهان مردم ایجاد شود: چرا عدالت در مورد فرزندان آقای هاشمی اجرا نمی شود؟
در جریان دادگاه های متهمان فتنه ۸۸، بارها از مهدی هاشمی نام برده می شود و جرائم امنیتی نیز بار پرونده وی را سنگین تر می کند. سرانجام در مهرماه سال ۹۱ مهدی هاشمی که از ایران خارج شده بود، باز می گردد و پس از ۸۳ روز بازداشت با قرار وثیقه ۱۰ میلیارد تومانی آزاد می شود.
این مسأله تعجب عموم مردم را بر می انگیزد. این تصور در ذهن مردم شکل می گیرد که مهدی هاشمی، تافته جدا بافته است و با جرم های فراوان هر وقت دلش بخواهد بر می گردد. پس از گذشت ۶۷۹ روز مجددا رسیدگی به پرونده آغاز می شود.
پس از گذشت زمان زیاد و کش و قوس های فراوان و بالا رفتن انتظارات از قوه قضائیه با دستگیری بابک زنجانی و اعدام مه آفرید امیرخسروی، در خرداد ماه ۹۴ حکم مهدی هاشمی اعلام می شود.
پس از ۲۸ جلسه دادگاه، وی به ۱۰ سال زندان، رد مال و انفصال دائم از خدمات دولتی محکوم می گردد. اعلام حکم در رسانه ها، واکنش های مختلفی را بر می انگیزد. مطابق انتظار رسانه های حامی طیف هاشمی به همراه رسانه های معاند خارجی که از پیش در مورد تبرئه شدن وی سخن می گفتند، لب به انتقاد از قوه قضائیه می گشایند و ناخرسندی خود را ابراز می کنند.
اما جالب ترین واکنش، متعلق به مردم بود. مسلما در ابتدا به اذهان عمومی شوک وارد شد. آن همه جرم و این حکم؟ به ویژه آن که جرائم امنیتی با اخلال در نظام اقتصادی همراه شده بود. اما در مرحله بعد ذهن خلاق ایرانی این حکم را نیز دستمایه طنز قرار داد و تعجب و خشم خود را بدین وسیله ابراز کرد. با این حال، برخی کاربران شبکه های اجتماعی بدون استفاده از طنز و به طور خشن و مستقیم ماجرا را روایت کردند.
شبکه های اجتماعی نیز ابزار موثری برای انتقال پیام ها در این رابطه بودند. در بسیاری از یادداشت های شهروندان در شبکه های اجتماعی حس طنز، شگفت زدگی و خشم با هم در آمیخته است. در ادامه چند مورد از انواع مختلف محتوای تولید شده درباره مهدی هاشمی در شبکه های اجتماعی و رسانه ها را مرور می کنیم.
«پروردگارا؛ با ما در روز قضا، چنان رفتار نما، که قوه قضائیه با "مهدی هاشمی" رفتار کرد.» این چند جمله شاید اولین عکس العمل مردمی نسبت به حکم اعلام شده بود. طنزی تلخ که لایه ای از خشم را نیز در خود دارد. همچنین با استفاده از یک تیزر تبلیغاتی تلویزیونی، عبارت «پشتش گرمه» تیتر اصلی روزنامه وطن امروز شد و در کنار عکسی بزرگ مهدی هاشمی به چاپ رسید. همچنین مهدی هاشمی در حالی که یک آبگرمکن به پشت خود بسته است، دستمایه تصاویر طنز قرار گرفت.
تکه کلام های شخصیت عروسکی محبوب برنامه خندوانه جناب خان جای خود را در ادبیات شفاهی این روزهای جامعه باز کرده است. کاریکاتور زیبایی، جناب خان را در دادگاه نشان می دهد که پس از دریافت حکم مهدی هاشمی با تعجب و با لحن خاص خود می پرسد: محکوووووم؟ همچنین جناب خان عبارت های جالبی را در هنگام پایان مکالمه خود به کار می برد. عکس مونتاژ شده جناب خان در کنار مهدی هاشمی در شبکه های اجتماعی منتشر شده، در حالی که جناب خان به وی می گوید: «قربانت، فدات، کودتا بکنی، با ام آی سیکس رابطه بگیری، تحریم ها رو تشدید کنی، پولشویی کنی، از کرسنت رشوه بگیری، سیزده میلیارد دلار به کشور ضرر بزنی، غیر علنی محاکمه بشی، فقط به ده سال زندان محکوم شی. ستاره بچینی، بوس بوس.»
در این طنز عالی، پیام های زیادی نهفته است. از جمله این که مردم فکر می کنند همه این جرم ها در مورد آقای مهدی هاشمی صدق می کند و بنا بر تجربه هر کدام از آنها می تواند اعدام داشته باشد، اما در پایان در میان تعجب و خشم مردم ۱۰ سال زندان حکم نهایی مجرم است.
از سوی دیگر، برخی کاربران با استناد به مکالمه میان نیک آهنگ کوثر، از فعالان رسانه ای ضد انقلاب با مهدی هاشمی، نتیجه می گیرند که حکم وی باید خیلی سنگین تر از ۱۰ سال زندان باشد، چرا که به گفته خودش در مقابل نظام و رهبری قرار گرفته است. یکی از کاربران شبکه های اجتماعی به خوشحال شدن ضد انقلاب از سبک بودن مجازات مهدی هاشمی اشاره می کند و می گوید: «در پی صدور حکم ۱۰ سال زندان برای مهدی هاشمی، نیک آهنگ کوثر در خیابان های حومه کانادا شیرکاکائو و گازوئیل نذری میان رهگذران توزیع کرد.»
به گزارش دریای جنوب اما خود شخص نیک آهنگ کوثر در این باره اظهار داشته است: «چگونه مهدی هاشمی را به زندان می فرستند بدون این که سر در بیاورند چه میزان از بودجه های بهینه سازی و دانشگاه آزاد برای دو انتخابات ریاست جمهوری هزینه شده است؟ باید شرکای مهدی هاشمی معلوم شوند...»
دسته ای از کاربران با نوشتن یادداشت های تحلیلی، به طور جدی به انتقاد از حکم صادره برای مهدی هاشمی می پردازند. به ویژه برخی یادداشت ها حالت مطالعه تطبیقی پیدا می کنند.
یک کاربر گوگل پلاس در بخشی از یادداشتش می نویسد «... حالا حکم سعید تاجیک، فردی که به فائزه هاشمی و اکبر هاشمی فحش داد را ملاحظه کنید: ۸ ماه حبس و ۵۰ ضربه شلاق به جرم توهین و فحاشی و استعمال الفاظ رکیک به هاشمی رفسنجانی و ایجاد مزاحمت برای دختر وی...!».
نکته جالب توجه این جاست که در این جریان طیف سیاسی حامی آقای هاشمی در مورد حکم صادره برای مهدی هاشمی حرف چندانی برای دفاع ندارند. البته گاه در شبکه های اجتماعی مطالبی در حمله به فساد دیگر افراد انجام می شود. طبیعی است که مثلا رشوه چند میلیون دلاری جایی برای دفاع ندارد. حتی اگر کسی با نظام اختلاف سلیقه داشته باشد ، با فساد اقتصادی که تضعیف کننده همه آحاد جامعه است، موافق نیست.
به فرمایش امام خمینی (ره)، مردم ولی نعمتان مسئولین هستند و حق دارند در مورد تمام امور توضیح بخواهند. با پیشرفت فناوری های ارتباطی، هیچ چیز از چشم عموم مردم مخفی نمی ماند و به سرعت در تمام نقاط کشور منتشر می گردد. مسئولان باید باور کنند همه مردمی که یک خبر را دریافت می کنند آن را مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه با موارد مشابه قرار می دهند. به ویژه زمانی که پای یک حکم قضایی در میان باشد مسأله بسیار حساس و از مو باریک تر است، زیرا خدشه دار شدن عدالت باعث صدمات جبران ناپذیری می شود.
اگر مردم احساس کنند عدالت اجرا نمی شود و از حکم دادگاهی شگفت زده شوند، آسیب هایی جدی مانند کم شدن اعتماد به نظام حاصل می شود. سیره اهل بیت نیز سرشار از درس های عملی درباره یکسان بودن همگان در آستان دادگاه است.
امیرالمؤمنین(ع) به شریح قاضی می فرمود: «میان مسلمانان در نگاه کردن و سخن گفتن و نشستن خود برابری را رعایت کن، تا نزدیکانت به جانبداری تو امید نبندند و دشمنانت از دادگری تو، نومید نشوند.»
اکنون که حکم دادگاه باعث تعجب مردم شده است-همان مردمی که ولی نعمت هستند-، چه قدر خوب و به جاست که قوه قضائیه یا هر کسی که مسئول است، به فکر فرو رود و در مورد نارضایتی مردم از این حکم حداقل بیندیشد. امید است در جامعه ای زندگی کنیم که همه افراد آن بدون توجه به مقام و ثروت در محضر قانون یکسان باشند.
