به گزارش
سرویس سیاسی عصر امروز با پایان یافتن مذاکرات وین ۷، چشم انداز عمومی آن بود که علیرغم انجام برخی تفاهمها با طرف آمریکایی، اما به خاطر تداوم برخی اختلافات اساسی ازجمله در زمینه ظرفیت غنی سازی و مکانیسم رفع تحریمها، احتمال دستیابی به توافق تا ضرباالاجل 3 آذر/ 24 نوامبر غیرممکن است.
بنا بر این گزارش به همین دلیل، اکثر صاحبنظران ازجمله گری سیمور، رابرت آینهورن و حتی دنیس رأس با اذعان به این امر، به دنبال ارائه راهکارها و طراحی های جایگزین برای شناسایی مؤلفه های الزم برای تمدید دوباره توافق ژنو بوده اند.
بااین حال، گزارش اخیر نیویورک تایمز به قلم دیوید سانگر درباره تلاش دولت اوباما برای دور زدن کنگره در موضوع کاهش تحریمها که موجب واکنش جدی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شد بیانگر آن است که علیرغم ظاهر صحنه، به نظر می رسد طرفین به صورت جدی در تلاش هستند که تا قبل از ضربالاجل 3 آذر به توافق جامع دست یابند.
در واقع، حساسیت و واکنش شدید رسانه ها و برخی اعضای کنگره آمریکا می تواند شاهدی بر این امر باشد که جامعه سیاسی داخلی آمریکا اخباری مبنی بر احتمال تحقق توافق به دست آورده و لذا تلاش دارد با فعال کردن کنگره، مانع تحرک دولت اوباما شود. اگر این مسئله صحت داشته باشد آنگاه شاید بتوان رفتارها و لفاظی های تهاجمی اخیر عربستان که به صورت مستقیم بر ضد تهران تشدید شده است (در کنار اسرائیل) را نیز مربوط به این درک از صحنه و تلاش برای بر هم زدن مسئله تفسیر کرد.
لذا در کل اگرچه فضای عمومی بیانگر فاصله تا تحقق توافق است اما رصد تحرکات بازیگران ثالث بیانگر بالاتر بودن احتمال تحقق توافق را نشان می دهد. ولی به هرحال، این احتمال بیشتر بیانگر تلاش طرفین است و از سوی دیگر، به معنی تحقق خطوط قرمز ایران نیست چرا که مثالا در حوزه تعداد سانتریفیوژها، ذخیره مواد، تأسیسات فردو، نیروگاه آب سنگین اراک، تحقیق و توسعه همچنان غرب بر مواضع خود پافشاری می کند.
اما نکته مهم دوم آن است که مقاله سانگر به هیچوجه بیانگر
انتظارهای ایران مبنی بر رفع واقعی تحریمها نیست بلکه می گوید:
- دولت مانع رأی گیری کنگره درباره توافق هسته ای (ازجمله در موضوع کاهش تحریمها) می شود چراکه حتی در صورت پیروز شدن دموکراتها نیز، سنا به این توافق رأی مثبت نخواهد داد.
- تحریمها به صورت دائم لغو نخواهند شد بلکه به صورت گام به گام تعلیق می شوند و رئیس جمهور در این زمینه (تعلیق مرحله ای) از اختیارات لازم برخوردار است.
- مهمتر از همه آنکه لغو تحریمها منوط به تأیید آژانس مبنی بر تمکین ایران به تعهدات جدید خود ذیل توافق جامع احتمالی است.لذا، همانطور که قبلا نیز نوشته شده بود، این چارچوب بیانگر آن است که حتی در صورت توافق، آنچه به ایران داده می شود رفع و لغو دائمی و واقعی تحریمها نیست و همانطور که سانگر می گوید اساسا طوری طراحی شده که طبق یک فرایند کاهش می یابد و با سرعت زیاد می تواند دوباره بر دوش ایران تحمیل شود. لذا عملا کاهش تحریمها با این فرمول، خودش تبدیل به ابزار فشار جدیدی علیه ایران می شود.
اما نکته مهمتر آن است که در هفته گذشته شاهد این بوده ایم که خط خبری، تحلیلی اصلی غرب معطوف به این بوده که مانع اصلی
توافق، شخص رهبری است. حتی مجله تایم بحث مفصلی را به این
امر اختصاص داده است. این رویکرد که البته در داخل کشور
هم ریشه دوانده است قبلا توسط شخص اوباما نیز به صراحت بیان شد؛ اوباما در مصاحبه با تام فریدمن اظهار کرده بود که برخی
رهبران مذهبی در ایران نگران این هستند که توافق هسته ای باعث
سست شدن سلطه آنها بر قدرت می شود. لذا این خط تحلیلی عملا ریشه در نگاه حکومت آمریکا دارد و تلاش می شود که توپ را در
زمین ایران و مقام معظم رهبری بیاندازند.
