به گزارش
سرویس سیاسی عصر امروز با وارد شدن به هفتمین دور از مذاکرات وین، آثار ناکامی های مذاکرات نیویورک همچنان پابرجاست بطوریکه حتی آقای ظریف وزیر خارجه ایران در ابتدای ورود به وین، تصریح کرد که امکان دستیابی به توافق جامع در دور جاری مذاکرات ( و حتی تا پایان ضرب الاجل 24 نوامبر/3 آذر ) بسیار بعید است.
بنا بر این گزارش علت این امر آن است که آمریکا حاضر نیست از هیچیک از مطالبات خود بخصوص درباره تعداد سانتریفیوژها و کاهش واقعی تحریمها کوتاه بیاید. با این حال، دکتر روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در گفتگوی تلویزیونی خود با کوچک نمایی مسائل، تصریح کردند که درباره کلیات توافق، وجود دارد ولی اختلافات بر سر جزئیات باقی است. به عبارت دیگر، درحالی که رهبر معظم انقلاب اقدام به ترسیم خط قرمز هسته ای و تعریف دقیق برخی مؤلفه های اساسی برنامه هسته ای که باید در توافق هسته ای نهایی حفظ شود آقای رئیس جمهور با کلی گویی تلاش کرد از ارزش و حساسیت مسائل اصلی کم کند.
در واقع، نوع تعریفی که رئیس جمهور محترم از مسائلی که وی به عنوان جزئیات معرفی کرد به گونه ای است که اصل مساله را باز تعریف می کند مثالا ایشان تصریح کردند که: " در اینکه در اراک ما نیروگاه نیاز داریم حالا ویژگی آن نیروگاه چه باشد جای بحث داریم امروز گام بزرگی برداشته شده". یا اینکه "در اینکه ایران نیروگاه داشته باشد برای رادیو داروهایش در اراک، کسی دنبال این نیست
که باید باشد نباید باشد، این بحثی وجود ندارد."
به گزارش خبرنگار ما در این رابطه باید گفت که ارزش و هدف راهبردی نیروگاه اراک که باید ماهیت آب سنگین داشته باشد نه فقط نیروگاه به مراتب بیش از تولید رادیو دارو است و چندین کارکرد اساسی دیگر دارد که تولید رادیو دارو کم اهمیت ترین آنهاست و آمریکا هم با چنین تعریفی از نیروگاه اراک مشکلی ندارد.
رییس جمهور در مصاحبه گفت: "در اینکه در نطنز باید غنی سازی انجام گیرد و فردو مرکزی است برای ایران، اینها جای بحث ندارد."
این در حالی است که قرار نیست فردو فقط یک مکان باقی بماند. به
عبارتی تعریف حداقلی رئیس جمهور به معنی آن است که فردو فقط تخریب نمی شود در حالی که کارکرد و مکان راهبردی فردو مزیتهای بی شماری برای ایران دارد بطوریکه واقعه سرنگونی پهپاد جاسوسی اسرائیلی که مدتی پیش در اطراف نطنز اتفاق افتاد اهمیت مراکزی مثل فردو و عدم اکتفا به مراکز آسیب پذیری مثل نطنز را کاملا روشن می سازد.
درباره خود نطنز هم اصل غنی سازی مد نظر نیست بلکه حجم غنی سازی و نسل سانتریفیوژهای مستقر در آن اهمیت دارند.
روحانی گفت: "در اینکه باید تحریم برداشته شود جای اختالف نظر نیست، حالا از کی شروع شود اول چه باشد دوم چه باشد از کی آغاز شود و کی تمام شود اینها مسایلی است که در کلیات مسأله ما امروز توافق داریم."
پر واضح است که اهمیت و نحوه تحقق این مساله برای تک تک مردم قابل لمس است و نمی توان با کلی گویی، توافقی را امضا کرد که در عوض دادن همه داشته های راهبردی ایران، برخی تحریمهای دست چندم تعلیق (و نه لغو) گردند و آینده آن نیز مبهم باشد.
" امروز ۵+۳ قبول کرده که موضوع هسته ای ایران و حق ایران را به رسمیت بشناسد این جای بحث نیست، حالا اینکه برای چند سال ایران چه مسائل و شرایطی را بپذیرد آن هم محدود این مورد بحث است."
اما واقعیت آن است که 5+1 و بخصوص آمریکا هنوز حق هسته ای ایران به معنی غنی سازی را به رسمیت نپذیرفته است و البته حق دسترسی و بهرهبرداری که متضمن عدم غنی سازی است را قبول دارد.
لذا بیان کلی و حداقلی چنین مواردی توسط عالیترین مقام اجرایی کشور نه تنها با شیوه مدیریت هسته ای رهبر انقلاب (یعنی ترسیم خطوط قرمز آشکار هسته ای) نسبتی ندارد بلکه بیانگر پیام خوبی برای طرفهای غربی هم نیست چرا که این پیام را مخابره می کند که آنچه برای دولت ایران اهمیت دارد خود توافق است و محتوا و جزئیات آن، نهایتاً در حد اقناع افکار عمومی، اهمیت دارد؛ به عبارت دیگر، ایران نیازمند توافق است. به همین دلیل است که برآورد مقامات آمریکا، آنطور که گری سیمور نیز در بخش رصد آن را آشکار می سازد آن است که این رهبر انقلاب است مانع تحقق معامله هسته ای، طبق تعریف غربیها از معامله خوب می شود.
اما باید گفت که با وجود این همه انعطاف! همچنان هیچ شانسی برای دستیابی به توافق وجود ندارد و تمرکز کنونی معطوف به تمدید مجدد توافق ژنو است. در این میان، به نظر می رسد که یک نگرانی عمده غربیها آن است که با توجه به تحولات منطقه و آرامش نسبی اوضاع اقتصادی ایران، ممکن است تهران حاضر به تمدید دوباره توافق نباشد.
البته باز هم باید گفت که رئیس جمهور در گفتگوی تلویزیونی خود، از این جهت نیز خاطر آنها را آسوده کرد و نوعی تفاهم را حتمی فرض کردند. این در حالی است که بهتر بود از اهرم عدم تمدید استفاده می شد تا آنها رامجبور به پذیرش برخی مطالبات ایران نمایند. از سوی دیگر، یک نگرانی اساسی نیز کیفیت تمدید توافق است. در دوره قبل، تمدید مذاکرات منوط به امتیازدهی ایران شد و در صورت تکرار مجدد اینگونه رفتارها، نه تنها دست ایران به لحاظ فنی به تدریج تهی می شود بلکه حتی انگیزه آمریکا نیز به تدریج جهت دستیابی به توافق جامع نیز کم می شود چراکه بدون توافق، تهدید هسته ای ایران برای غرب عملا خنثی می شود و اساساً آمریکا نیازی به کاهش تحریمها هم ندارد.
