در کتاب وسائل الشیعه در خصوص نگاه فرهنگ دینی به دختران در مقابل پسران ابوابی آمده است که نشان از اهمیت خاص دین به جنس لطیفِ مونث دارد که کلیه این ابواب دلالت بر لزوم تقدم شان دختر بر پسر در محیط خانواده و لزوم توجه عاطفی بیشتر به دختران نسبت به پسران دارد.
به گزارش عصر امروز خانواده نقشی بس اساسی در حل بحران های روحی یک دختر دارد همان طور که در ایجاد چنین بحران هایی نیز نقشی موثر ایفا می کند. اما هدف ما در این نوشتار بررسی نکاتی است که مربوط به نقش خانواده در احیای هویت دختران است.
۱.دختران بهترند یا پسران
علت آنکه بسیاری از دختران دچار بحران، در هویت جنسی خود می شوند این است که خود را جنسی فروتر و کمتر از جنس مخالف تصور می کنند و همواره بر این باورند که موجودی مغفول مانده بوده و جدی گرفته نمی شوند. اما خانواده ها می توانند با اتکاء بر دستورات و راه کارهای دینی نگاه مثبت و سازنده ای به دختران داشته و در تغییر چنین باوری در دختران خود موثر بوده و اعتماد آنها را نسبت به خود بالا ببرند.
در کتاب وسائل الشیعه در خصوص نگاه فرهنگ دینی به دختران در مقابل پسران ابوابی آمده است که نشان از اهمیت خاص دین به جنس لطیفِ مونث دارد “باب طلب لبنات و اکرامهن”، “باب زیادت الرافه علی البنات و الشفقه علیهن اکثر من الصبیان”، “باب استجاب شراء التحف للعیال و الابتداء بالاناث”. که کلیه این ابواب دلالت بر لزوم تقدم شان دختر بر پسر در محیط خانواده و لزوم توجه عاطفی بیشتر به دختران نسبت به پسران دارد.
امام خمینی در این خصوص می فرمایند:” دعا کنید بچه شما دختر باشد. چون دختر به مراتب بیشتر از پسر است و کسی که دختر ندارد ، یعنی اولاد ندارد“۱. و یا اگر به توجهات عمیق پیامبر(ص) به شخص حضرت زهرا(س) آن هم در اوج خفقان و نفرت از اولاد دختر در میان اعراب بنگریم، متوجه نظر اسلام در این خصوص خواهیم شد. که پیامبر گرامی اسلام در آن زمان برای مقابله با فرهنگ جاهلی آن زمان سعی در ساختن فرهنگ جدید داشتند که در آن شرافت و فضیلت دختر، موضوعیت دارد.
پس حداقل نکته در این سیره این است که دختران در خانواده؛ مهم، عزیز، مورد توجه و احترام اند. و لذا اگر همین نسخه دینی در خانواده ها مورد توجه قرار گیرد، یا بحران هویتی از سوی خانواده برای دختران پیش نمی آید و یا اگر هم از مجاری دیگری، دختران آسیب ببینند؛ محبت، کلمات مهر آمیز، آغوش باز و عنایت های ویژه ی والدین، آن بحران ها را نیز تخفیف می دهد و اگر نگوییم که ریشه کن می کند حداقل قابل تحمل می کند.
اما اگر خانواده ها حتی امکانات مادی خوب هم داشته باشند و در اختیار دختر بگذارند، اما از نظر عاطفی، دختر را فراموش کنند، تنهایی ها و دلگرفتگی های او را جدی نگیرند، اینجا جای تولید بحران هویت، خستگی، دلزدگی و حتی فرار از خانواده هم وجود دارد.
۲. ارکان مهم و اولیه در تشکیل یک خانواده موفق و نقش دختران در آن
با توجه به اینکه چهار عنصر انتخاب ، اختیار ، عشق ، علاقه از مقدمات اولیه تشکیل یک خانواده موفق اند، باید گفت؛ بدون وجود این عناصر بنیان خانوده لرزان خواهد بود و اگر در تاسیس خانواده این ارکان جدی گرفته نشده و در استدامه خانواده محبت ها شکل نگیرد و رضایت طرفین فراهم نشود، این خانوده در معرض تهدید، مشکل و حتی طلاق است. لذا با توجه به سیره ائمه و استدلال عقلی به این نتیجه می رسیم که در تاسیس خانوده، دختران هم محق باشند که برای انتخاب شریک زندگی پا پیش گذارند البته به شرطی که ظرافت ها و لطافت های دخترانه آسیب نبینند که بهتر است این کار به صورت غیر مستقیم صورت پذیرد.
اکنون به ذکر این نکته بسنده می شود که بر اساس نص قرآنی، فلسفه تاسیس خانواده، سکون و آرامش مرد و زن در کنار یکدیگر است. زیرا در قرآن کریم می خوانیم” از آیات الهی این است که برای شما از جنس خودتان جفتی آفریدیم که در برابر او آرامش یافته و با هم انس گیرید و میان شما رافت و مهربانی برقرار نمود (روم ۲۱)” اگر در خانواده ای سکون و آرامش و محبت وجود ندارد این خانواده قرآنی نیست و چه بسا که پسر و یا خصوصا دختری که با این ازدواج مخالفت نموده و تحکم والدین، اقوام و دیگران، یک عمر زندگی را بر او تحمیل نموده و از این رو جهنمی را در همین دنیا برای خود تهیه کرده اند که صدها مشکل و بحران به وجود می آورد.
به طور مثال؛ راحله زنی است دستگیر شده که ادعا می کند چون علاقه ای به شوهرش نداشته توسط جوانی مقداری هرویین را در جیب او جاسازی کرده و بعد به پلیس گزارش می دهد تا از این طریق عدم علاقه به همسرش را اظهار کند!
لذا گفتنی است برای اینکه خانواده با شناخت و منطق شکل گیرد، دختر و پسر نیاز به شناخت از هم دارند. اینجا نقش خانواده ها در تربیت خصوصا دختران مهم می شود که چگونه اقدام کنند که هم به فساد نیانجامد و هم با جلوگیری از ارتباط مطلق دو تن، به تحجر و جمود کشانده نشوند.
مثال قرآنی و ۵ نکته زیبا در تربیت دختران
نحوه برقراری رابطه حضرت موسی با دختران شعیب که وقتی موسی کنار چاه آبی رسید جماعتی را دید که دو دختر با فاصله دورتر از آنها به جمع کردن گوسفندان مشغول بودند. او کنار آن دو زن رفته و پرسید اینجا چه می کنید؟ که پاسخ آنها سیراب کردن گوسفندان بعد از متفرق شدن جماعت کنار چاه بود. موسی آنها را سیراب کرد و یکی از دختران با حیای کامل به او گفت پدرم به خاطر سقایت گوسفندان تو را دعوت کرده تا به تو پاداشی دهد وبه شعیب گفت: او مردی درستکار و امین است و او را استخدام کن و شعیب به موسی پیشنهاد داد تا یکی از دخترانش را به ازدواج خود در آورد. این داستان چند نکته دارد؛
۱- منع اختلاط زن و مرد؛
۲- دیگری ارتباط معقول دختر و پسر؛
۳-سوم راه رفتن از روی حیا برای دختران؛
۴- تعامل مثبت و عاطفی والدین با دختران که دختران مسائل حادث در بیرون را برای والدین توضیح دادند و حق مشاوره و اظهار نظر برای آنها وجود داشته باشد؛
۵- خواستگاری کردن از سوی دختر از جانب پدر .
مخلص کلام:
نهایتا چنین تعامل عاطفی، عقلانی، مثبت و فعال خانواده ها با دختران در همه مسائل اجتماعی و خانوادگی، هم سبب بالا رفتن اعتماد به نفس دختران می شود، هم از تعارضات بین نسلی والدین با دختران می کاهد و هم در صورت به وجود آمدن بحران و مشکل، نیز با گفتگو و مشورت به راه حل بحران می رسند، نه اینکه با جمع شدن مسائل و آماده نبودن بستر برای طرح مشکلات، به بحران های هویتی و بازتاب های آسیب زا منتج گردد.
کاری از گروه دین و فرهنگ باحجاب
منبع
۱- فصلنامه حضور، ش۲۸ : شهریور۱۳۷۸
