به گزارش عصرامروز به نقل از شفاف ، اولین چیزی که با شنیدن واژه آب به ذهنتان می رسد چیست؟ مایع حیات؟ یک لیوان آب و رفع تشنگی؟ صرفه جویی در مصرف آب؟ یا بحران کم آبی؟!
این روزها شاید دل مشغولی های ما انسان ها انقدر زیاد باشد که دیگر در روز حواسی برایمان باقی نماند که غصه ای هم برای بی آبی و نبود آب بخورد.
اگرچه این روزها با دیدن زمین های خیس از آب باران امیدها برای داشتن لوله های پر آب بیشتر از پیش شده است اما باز هم گویا نظر کارشناسان خلاف آن را ثابت می کند.
ایران اگرچه کشوری با اقلیم عمدتاً گرم و خشک است اما روزی ایران خود خالق قنات بود و آب مورد نیاز خود را از دل زمین بیرون می کشید. با نگاهی به تاريخ در مي يابيم كه ايرانيان در سه هزار سال پيش به جريان آب‌هاي زيرزميني پي برده بودند و باتوجه به اين كه‌آب‌هاي زيرزميني در قسمت‌هاي مركزي ايران اكثراً شور و غير قابل استفاده براي شرب و كشاورزي بود، آب زيرزميني لايه هاي‌آبدار دامنه كوه‌ها را بوسيله نيروي ثقل زمين به حاشيه كويرها رسانده و كويرها را آباد ساختند؛ اما امروز دیگر با رشد بی شمار جمعیت این روش ها هم نیاز آنها را پاسخ نمی گوید.
آمارهای منتشر شده در سال 1392 نشان می دهد که میزان سرانه آب تجدیدپذیرساﻻنه کشور از میزان حدود۱۳۰۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۰۰ به حدود ۱۴۰۰ متر مکعب تقلیل یافته و در صورت ادامه این روند، وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد.
منابع آب تجدید پذیر کل ایران به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب بالغ می‌گردد. مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۶ از کل منابع آب تجدیدشونده کشور حدود ۸۹/۵ میلیارد متر مکعب جهت مصارف بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن و خانگی برداشت می‌شده است که حدود ۸۳ میلیارد متر مکعب آن (۹۳ درصد) به بخش کشاورزی، ۵/۵ میلیارد متر مکعب (۶ درصد) به بخش خانگی و مابقی به بخش صنعت و نیازهای متفرقه دیگر اختصاص داشته است.
اما با این وجود می توان گفت که ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد. همین چند ماه پیش یعنی خرداد ماه امسال خبرگزاری جهانی طبیعت با انتشار خبری، بحران شدید آب را برای ایران بزرگترین چالش در دوران معاصر خواند و روزنامه واشنگتن‌پست در تیرماه امسال ایران را جزو 24 کشور رویارو با بحران آب قرار داد است.
اما با وجود این که سازمان هواشناسی ایران پیش از این خبر داده بود که تا پایان آبان ماه در ایران بارندگی نخواهیم داشت اما آسمان بعد از طوفان بار دیگر ایرانیان را متحیر کرد و هواشناسی آسمان تهران و برخی از استان های ایران را تا پایان هفته ابری همراه با باران پیش بینی کرد. این بارندگی ها در نقاط مختلف کشور موجب جاری‌شدن سیل در 27شهرستان و 65 روستا شد.
حسین درخشان، سخنگوی سازمان امداد و نجات هلال‌احمر در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه 27 شهرستان و 65 روستای استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، کرمانشاه، گیلان، لرستان، مازندران، همدان و قزوین تحت تاثیر بارندگی‌ها قرار گرفتند، گفت: هزارو500نفر در این شهرها و روستاها دچار سیل‌زدگی شده‌اند.
درخشان همچنین از اسکان اضطراری صدنفر در مناطق سیل‌زده خبر داد و گفت: به کمک آتش‌نشانی و سایر دستگاه‌ها 250 واحد مسکونی از گل و لای و لجن تخلیه شدند. طبق گفته سخنگوی سازمان امداد و نجات هلال‌احمر تاکنون امدادگران این سازمان موفق به رهاسازی 210 خودرو مانده در سیل شده‌اند.
اما با این وجود این موج شدید بارش و بارندگی های پیاپی در مهر ماه باز هم نمی تواند خطری که ایران را در بر گرفته است دور کند.
هر چند که آمارها از میانگین بارش مهرماه کشور در مقایسه با سال پیش نشان از افزایش دارد اما با این حال، طبق اعلام این کارشناس، این مساله به‌هیچ‌وجه به معنای حل‌شدن مشکل بحران و کمبود منابع آبی کشور نیست.
پرویز رضازاده، کارشناس سازمان هواشناسی در این خصوص در گفتگو با «شرق»می گوید: نوار استان‌های غربی از شمال غرب تا جنوب‌غرب و همچنین استان‌های مرکزی تا غرب اصفهان، کهگیلویه‌وبویراحمد و شمال فارس در مدت اخیر بارندگی خوبی را تجربه کرده‌اند. در تهران نیز در ایستگاه سنجش هوای مهرآباد بارش 9میلیمتر باران به ثبت رسیده است، اگرچه در سطح استان در برخی ایستگاه‌ها مانند آبعلی بارش 20میلیمتری نیز به ثبت رسیده است.
اما همین کارشناس در رابطه با برطرف شدن بحران آب در ایران می گوید: «به‌لحاظ نگرانی‌هایی که تا الان در زمینه بحران آب بوده مردم نباید خیال کنند با همین بارش‌ها مشکل حل شده است، چراکه ما آنقدر کمبود آب داریم که اگر ده‌هابار مشابه این بارش‌ها را هم داشته باشیم، باز هم مشکل بحران آب کشورمان دست‌کم در سال‌های اخیر حل‌شدنی نیست. این بارش‌ها جوابگوی نیازهای ما نیست، چون نیاز آبی ما بالاتر از میانگین بارشی کشور است، یعنی حتی بارش به اندازه حد معمول هم نیاز ما را تامین نمی‌کند و بحران منابع آب همچنان به قوت خودش باقی است.»
با این وجود اما گفته های معاون وزير نيرو صحت های این گفته ها را تأیید می کند.
علیرضا دائمی وزیر نیرو در گفتگو با خبرگزاری مهر با تأکید بر این که هم اکنون در مناطق مرکزي کشور با وضعيت قرمز منابع آب مواجه هستيم می افزاید: بحث تغيير اقليم و تغييرهاي جهاني آب و هوا يک امر مهم و اجتناب‌ناپذير است ضمن آنکه در کمتر از يک قرن، جمعيت زمين چهار برابر شده و بر اثر توسعه صنعت، بحث افزايش دما و تغيير اقليم با سرعت بيشتري در حال گسترش است.
از سوی دیگر بحران آب گویی آنقدر شدت گرفته است که تیر روزنامه هایی همچون شهروند، شرق و ابتکار را به خود اختصاص داده است.
روزنامه شهروند در گزارشی آب را مسئله ای اجتماعی خوانده است، در این گزارش که از نشست تخصصي «رسانه و بحران آب» داده شده است از قول انوش نوری‌اسفندیاری دبیر اندیشکده تدبیر منابع آب ایران می نویسد: «تمرکز و دولتی کردن کارها، آب را از اجتماعی بودن، خارج کرد. زمانی که مردم متوجه شدند که دولت آب را موضوعی دولتی می‌داند و اجازه دخالت در این خصوص را به کسی نمی‌دهد، از این مسأله خارج شدند و آن را وظیفه دولت دانستند. از سوی دیگر انرژی ارزان و یارانه‌ای و یارانه غیرهدفمند آب به توهم فراوانی آن دامن زد و آب را از اجتماعی بودن دور کرد.»
حال پس از خشک شدن بزرگترین رودخانه های ایران و دریاچه هایش و خشک شدن سدها، تنها اقدام دولت هشدار و قطع مشترکان پر مصرف آب بوده است. اما با این وجود دولت می تواند اقدامات بی شماری را در این زمینه انجام دهد. مثلا می تواند آب شرب و آب مصرفی خانه ها را از هم جدا کند یا زمین های کشاورزی را به آبیاری قطره ای مجهز کنند.
حتی یکی دیگر از اقدامات مؤثر دیگر شاید نوسازی لوله های آب باشد. بر طبق آمار رئیس انجمن اقتصاد و انرژی ایران در سال 87، 30 درصد آب در لوله ها هدر می رود و این میزان آب به اندازه ای نیست که به آن بی توجه بود.
با تمامی این تفاسیر باید گفت که هم دولت و هم مردم باید برای مقابله با بحران آب همکاری کنند و این موضوع به طور اخص به نهاد یا گروه خاصی باز نمی گردد.
