به گزارش عصر امروز، خانواده یکی از مهمترین پایگاه های اجتماعی است و در واقع اولین پایگاهی است که انسان در آن عضو میشود. فرزند با تولد خود در این پایگاه مهم و حیاتی قدم میگذارد و رشد و نمو می کند. رفتارهای اصلی فرد در این نهاد اجتماعی آموخته می شود.
والدین ستون اصلی این پایگاه مهم هستند آنها باید نسبت به تربیت فرزندان خود بسیار دقیق باشند چرا که این تربیت است که برای فرد رفتار ساز است.
جایگاه و اهمیت تربیت فرزند آنقدر والاست که بارها در دین مقدس اسلام به آن تاکید شده است ، برای مثال روایتی از حضرت رسول اکرم (ص) نقل شده است که در آن می فرمایند :
فرزند سه حق بر پدر دارد: اول انتخاب نام نیکو، دوم کتابت، نوشتن و سواد آموزی و سوم ازدواج، زمانی که فرزند بالغ شد.(1)
و یا در نقل دیگری حضرت امیرالمؤمنین علی- علیه السلام - می فرماید : «حق فرزند بر پدر این است که نام نیکویی برایش انتخاب کند و او را نیکو تربیت نماید و قرآن را به او یاد بدهد».(2)
از این آموزه های دینی به روشنی برمی آید که تربیت فرزند مهم ترین وظیفه والدین است و باید دانست خانواده ای سعادتمند است که بتواند فرزندانش را براساس برنامه های دینی و اسلامی تربیت نماید.
از آنجایی که پدر و مادر اولین مربیان کودک هستند باید زمینه مناسب را برای فراگیری معارف دینی فرزند فراهم سازند. با توجه به تعلیمات دینی و دو روایت مذکور، مهمترین وظایف پدر و مادر در قبال فرزندان عبارتند از:
1. انتخاب نام نیکو برای فرزند
پس از تولد نوزاد، اولین وظیفه والدین انتخاب نام خوب برای فرزند است. نام خوب و سازگار با فرهنگ اسلامی از نظر تربیتی اهمیت فراوان دارد، چون نامی که والدین برای فرزند انتخاب می کنند تا آخر عمر همراه او است و به همان نام خوانده می شود. نام نیکو، نامی است که با فرهنگ اسلامی ـ بخصوص فرهنگ شیعی ـ سازگار باشد مانند نام ها، القاب و اوصاف امامان معصوم(ع) مشاهده این موضوع در سیره پیشوایان دینی ما بیانگر اهمیت این موضوع است.
بنابراین، تبعیت این مهم در زندگی پیروان لازم است.
2. فراهم کردن زمینة تحصیل فرزندان
آموزش فرزند و باسواد کردن او از وظایف دیگر والدین است، پدر و مادر مسؤولیت دارند تا در جهت باسواد ساختن فرزند، چه دختر چه پسر تلاش نمایند. والدین می بایست زمینه مدرسه رفتن فرزند را فراهم نمایند تا از نعمت خواندن و نوشتن برخوردار گردند.
هر چند امروزه آموزش کودکان جامعه در مدارس انجام می گیرد و معلمان دلسوزی به این کار مشغول هستند، ولی پدر و مادر نباید نسبت به تربیت فرزند مدرسه ای خود بی تفاوت باشند. همکاری خانه و مدرسه و نظارت والدین در فعالیت های آموزشی کودکان اینجاست که اهمیت پیدا میکند.
3ـ فراهم ساختن محیط مناسب تربیتی
محیط خانواده در رشد ابعاد گوناگون کودک نقشی اساسی دارد، چون کودک نخستین بار در محیط خانه با دنیای بیرون آشنا می شود و از اطرافیان خود مسایل را یاد می گیرد.
پدر و مادر اولین مربیانی هستند که با کودک ارتباط برقرار می کنند. از این رو باید زمینه مناسب را برای تربیت صحیح فرزند را فراهم سازند. والدین منبع اصلی اکثر مفاهیم، افکار، مهارت ها و گرایش های کودک هستند، به گونه ای که رشد و تکامل و فهم و ادراک کودک در سال های اول زندگی از این طریق شکل می گیرد.
4ـ دوستی با فرزندان
یکی از نیازهای اساسی انسان از نظر روانی حس دوست داشتن و محبت است.
نقش والدین به گونه ای است که رشد و تکامل و فهم و ادراک کودک در سال های اول زندگی از این طریق شکل می گیرد. همانطور که گفته شد یکی از مهمترین و بزرگترین نیازهای هر انسان حس مودت و دوستی و عطوفت است لذا باید این نیازها از همان اوان کودکی به شکل درستی قالبریزی شود. و این مهم بر عهده والدین است که با رفتارهای محبت امیز خود نسبت به فرزندانشان و ایجاد حس امنیت و ارامش این نیاز اساسی را شکل میدهند.
برای داشتن یک فرزند صالح و سالم ابتدا باید از خانواده برنامه ریزی کرد، خانواده باید محیطی آرام و امن را برای فرزند پدید اورد تا در ان بتواند به بهترین نحو رشد کند و وارد جمع بزرگتری یعنی جامعه شود در این زمان است که ادمی باتوجه به پشتوانه درست خانواده از همه لحاظ میتواند به یک انسان مفید تبدیل شود و از همین رو است که تربیت صحیح فرد در خانواده تضمین کننده سلامت و امنیت جامعه می باشد.
پیوست :
۱- مستدرک الوسائل، ج 15، ص 166 (أبواب أحکام الأولاد، باب 60، ح 3)
۲- نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 399
