نرخ دلار رسمی و دولتی در یک سال اخیر بیش از ۳۳۰ تومان افزایش پیدا کرده و به ۳ هزار تومان نزدیک شده است.
به گزارش عصر امروز دولت تقریبا هر روز نرخ دلار مبادله‌ای را افزایش می‌دهد و این در حالی است که نرخ دلار در بازار آزاد در حال کاهش هست و در بیشتر روزها قیمت آن ثابت بوده است.
جالب اینکه مسؤولان از کم شدن فاصله نرخ دلار دولتی و آزاد خوشحال هستند و رسانه‌های حامی دولت آن را یک دستاورد می‌دانند و این وضعیت را رسیدن به ارز تک‌نرخی می‌دانند اما سوال اینجاست که آیا برای رسیدن به ارز تک‌نرخی، نرخ ارز رسمی باید افزایش پیدا کند؟
دولت به تدریج نرخ ارز را افزایش می‌دهد و این می‌تواند تبعات منفی در اقتصاد ایران داشته باشد که کمترین آن افزایش نقدینگی در کشور است. کارشناسان نیز اعتقاد دارند افزایش ارز دولتی می‌تواند در آینده مشکلات بسیاری را برای دولت و اقتصاد فراهم آورد.
دلار از ۲۹۰۰ تومان رد شد
در حالی نرخ دلار مبادله‌ای ۲۹۰۰ تومان را پشت سرگذاشت که در کمترین فاصله با نرخ بازار حداقل از سال ۱۳۹۰ به بعد قرار گرفته و در مسیر تک‌نرخی شدن حرکت می‌کند. با اینکه یکسان‌سازی نرخ ارز چند سالی است در برنامه دولت و بانک مرکزی قرار دارد اما همواره وجود موانع شرایط مناسبی را برای ورود جدی به این موضوع ایجاد نکرده است.
این در حالی است که بعد از تجربه چند ساله در دهه ۸۰ برای یکسان‌سازی نرخ ارز که البته در نهایت به سرانجام نرسیده و دوباره چرخه ارزی کشور به سیستم چندنرخی برگشت، بانک مرکزی امیدوار است بار دیگر سیاست یکسان‌سازی را اجرایی کند.
با این حال اگرچه مقامات بانک مرکزی اعلام می‌کنند که سرعت حرکت در مسیر یکسان‌سازی نرخ ارز در یکی، دو سال گذشته افزایش یافته اما هنوز به اطمینان کافی برای اجرای کامل این سیاست نرسیده‌اند، به گونه‌ای که معتقدند باید با رفع تحریم‌ها ارتباطات بین‌المللی و کارگزاری بانک‌ها افزایش یابد و اطمینان کافی از ذخیره منابع ارزی وجود داشته باشد.
در عین حال که در مدت گذشته، با کنترل و ریزش نرخ تورم و کاهش نوسان نرخ ارز و بازار بخشی از زمینه‌های لازم برای تک‌نرخی شدن ارز فراهم شده است اما مساله قابل توجه دیگر در این رابطه، روند تغییرات نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی و بازار آزاد است که بویژه در چند ماه گذشته از فاصله بین این دو نرخ به میزان قابل ملاحظه‌ای کاسته شد.
این در حالی است که نوسان نرخ بازار آزاد به حداقل رسیده و در سوی دیگر نرخ مبادله‌ای همواره با روند رو به رشد حرکت کرده است.
بر این اساس نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی از ابتدای سال جاری از ۲۷۹۰ تومان با افزایش حدود ۲۰۰ تومانی که رشد قابل توجهی برای ارز مبادله‌ای است به ۲۹۰۰ تومان رسید و فاصله خود را با نرخ بازار آزاد که در آخرین معاملات ۳۳۰۰ تومان ثبت شده بود، به ۴۰۰ تومان رساند.
دولت خدمتگزار، دولت قیمت‌گذار شده است!
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره تبعات افزایش نرخ رسمی ارز گفت: دولت با گران کردن نرخ ارز مبادله‌ای و رساندن آن به رقم ۲۹۰۰ تومان موجی از گرانی‌ها را در این شرایط سخت اقتصادی به کشور تحمیل می‌کند.
مهدی تقوی در گفت‌وگو با «وطن امروز» با بیان اینکه دولت به جای چاره‌اندیشی نسبت به معیشت و رفاه عمومی متاسفانه با دستکاری قیمت‌ها هر از گاهی به اقتصاد کشور شوک وارد می‌کند، افزود: دولت به تعبیر خدمتگزار، اکنون دولت قیمت‌گذار شده است، چرا که با افزایش نرخ برخی کالاها و نیز بالا بردن نرخ دلار مبادله‌ای آشکارا تورم و گرانی را به کشور تحمیل می‌کند.
وی اظهار داشت: به هر اندازه که قیمت دلار افزایش یابد بی‌تردید به همان مقدار و حتی بیشتر از آن نیز قیمت کالاهای وارداتی گران می‌شود، زیرا بنگاه‌های تولیدی و مراکز صنعتی که مواد اولیه، ماشین‌آلات و ملزوماتی را که با دلار گران وارد می‌کنند هزینه‌های تمام شده آنها نیز افزایش یافته و در این چرخه قیمت‌ها در بازار سیر صعودی به خود می‌گیرند.
این اقتصاددان رویکرد دولت یازدهم در تثبیت نرخ ارز طی این مدت را رویه‌ای معقول و اقدامی مثبت عنوان کرد و افزود: متاسفانه دولت با روی‌آوری به افزایش نرخ ارز و دستکاری قیمت آن در قالب نرخ ارز مبادلاتی امید‌ها را ناامید کرد زیرا تمرکز بر افزایش نرخ ارز به هر نحوی تورم‌زاست.
وی با بیان اینکه دولت به امید ایجاد توافق هسته‌ای و درپی آن آزادسازی دلارهای بلوکه‌ای، فروش نفت و... مسیر تک‌نرخی کردن ارز را در پیش گرفته است، افزود: تعیین قیمت دلار در قالب ارز تک‌نرخی به روند میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد که در صورت توافق این امر محقق می‌شود و پیش‌بینی من نیز به‌عنوان یک اقتصاددان کاهش قیمت دلار به زیر ۳ هزار تومان است اما اکنون که توافقی در مباحث هسته‌ای حاصل نشده است بنابراین رویکرد دولت در بالا بردن نرخ ارز کاری اشتباه است.
تقوی تاثیر افزایش نرخ دلار مبادله‌ای از سوی دولت را در بالا رفتن قیمت دلار بازار آزاد حتمی دانست و گفت: چنین تصمیمی از سوی دولت التهاب و جو ناآرامی را به بازار آزاد دلار وارد می‌کند و من به عنوان کسی که پیرو اقتصاد کینزی هستم مخالف آنم که با گران کردن دلار مسیر تک‌نرخی شدن ارز در پیش گرفته شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اقدام در افزایش نرخ ارز اگر چه شاید تا حدی آن هم در مقطعی کوتاه به نفع دولت باشد اما تبعات منفی آن دامنگیر همه خواهد شد زیرا با افزایش قیمت دلار قیمت‌ها در بازار بالا می‌رود در حالی که مزد و حقوق کسی افزایش نیافته است.
برخی تصمیمات ارزی به زیان مردم است
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره تصمیم دولت در افزایش نرخ ارز مبادلاتی گفت: دولت باید در افزایش قیمت‌ها بویژه نرخ ارز تمام جوانب را در نظرگیرد تا تبعات آن به زیان مردم و اقتصاد کشور نینجامد.
ایرج ندیمی درگفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: ارزی که منشا قیمت‌گذاری آن دولت است نرخ‌گذاری آن باید با وسواس خاصی انجام شود، چرا که اگر نرخ ارز مبادله‌ای ارزان باشد رانت ایجاد می‌شود و از طرفی چنانچه دولت قیمت ارز مبادله‌ای را با هدف حذف رانت بالا ببرد در این چرخه قیمت کالاهای وارداتی نیز افزایش یافته که این روند به زیان مردم که مصرف‌کننده هستند تمام می‌شود و اگر مدیریت حاصل نشود تورم‌زاست.
وی با بیان اینکه افزایش نرخ ارز مبادله‌ای در هر صورتی چنانچه با مدیریت قیمت‌ها انجام نگیرد به زیان مردم است، گفت: برخی با خرید ارز ارزان‌قیمت به دنبال سودآوری برای خود هستند و چنانچه دولت ارز ارزان‌قیمت مبادله‌ای را در اختیار آنها بگذارد خود نیز دچار کمبود بودجه می‌شود که این روند باز هم به ضرر مردم است بنابراین دولت باید توجه کند که در مبادلات ارزی و قیمت‌گذاری آن به گونه‌ای تصمیم‌گیری کند که افزایش نرخ ارز تورم‌زا نباشد.
