مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فرهنگیان در واکنش به نامه اخیر وزیر علوم درباره این دانشگاه تاکید کرد: کاش به جای فرصت سوزی ها موانع و چالش‌های کمی و کیفی این دانشگاه تاکنون برطرف شده بود.
به گزارش عصر امروز، حجت الاسلام سید امین‌اله دادگر مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فرهنگیان (سازمان مرکزی ) طی بیانیه ای ضمن اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب درباره دانشگاه فرهنگیان به نامه اخیر وزیر علوم درباره این دانشگاه واکنش نشان داد.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
اجتهاد در مقابل نص؛ مساله تربیت معلم امروز درجمهوری اسلامی ایران
اهم بیانات حکیمانه و صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی :
این مسئله دانشگاه فرهنگیان هم خیلی مهم است؛ این هم از جمله‌ی چیزهائی است که باید به طور جدی به آرایش درونی آن توجه شود. معلم اگر شخصیت خودش ساخته نباشد، نمیتواند به متعلم خود، به مخاطب خود چیزی بدهد. اینجا شخصیت معلمین ساخته میشود. اگرچه این دانشگاه در ذیل آموزش و پرورش تعریف شده است و مربوط به آموزش و پرورش است، لیکن آموزش عالی باید همه‌ی پشتیبانیهای ممکن را از این دانشگاهها بکند. اینها کارهائی است که در زمینه‌ی آموزش و پرورش باید انجام بگیرد. ۱۸ /۰۲/ ۱۳۹۲
این دانشگاه فرهنگیان - یا به تعبیر قدیمى، دانشگاه تربیت‌معلم - دانشگاه است، لکن با دانشگاه‌هاى معمولى فرق دارد. علاوه‌ى بر امتیازاتى که دانشگاه‌هاى دیگر دارند، امتیاز «تولید معلم» مخصوص این دانشگاه است؛ این شرایطى دارد؛ به این دانشگاه خیلى باید اهمّیّت داد. ۱۷ / ۰۲ / ۱۳۹۳
دانشگاه فرهنگیان خیلی مهم است. همه‌ی فرایندهایی که منتهی میشود به جذب معلّم، برای تدریس و برای تعلیم و تربیت، بایستی سالم و با معیار اسلام و انقلاب سنجیده بشود. اگر این کار را کردیم، نتیجه همان چیزی خواهد بود که شما میخواهید؛ هم مورد رضای خدا خواهد بود، هم برای آینده‌ی کشور - همان‌طور که عرض کردم - مولّد یک نسل باعظمت و امیدبخش خواهد بود؛ اگر این رعایتها نشود، نه. در دانشگاه فرهنگیان، هم موادّ درسی و محتوای دروس مهم است، هم اساتید مهمّند، هیئت علمی مهم است. بنا است ما چه کسی را، چه‌جور آدمی را تربیت کنیم و بفرستیم سراغ بچّه‌های مردم که بروند آنها را بسازند و تولید انسان بزرگ بکنند؟ این خیلی مهم است. بنابراین مسئله‌ی صلاحیّتها، مسئله‌ی اساتید، مسئله‌ی کتابهای درسی، محتوای درسی در دانشگاه خیلی مهم است. ۱۳۹۴/۲/۱۶
یکی از چیزهایی که در آموزش‌وپرورش خیلی مهم است، همین دانشگاه فرهنگیان است؛ همین که این جوانهای عزیزمان، [یعنی] دانشجومعلّم‌ها، آنجا هستند. این بسیار مهم است. هرچه میتوان باید برای این مجموعه سرمایه‌گذاری در توسعه‌ی کمّی و کیفی کرد؛ با همان معیارهای متعالی که برای معلّم لازم است. ۱۳/۰۲/ ۱۳۹۵
دانشگاه فرهنگیان را مسئولین جدّی بگیرند؛ دانشگاه فرهنگیان را -که تولیدکننده‌ی معلّم است- جدّی بگیرند؛ هرچه میتوانند برای این سرمایه‌گذاری کنند؛ به یک لحاظ، اهمّیّت این دانشگاه از همه‌ی دانشگاه‌های دیگر بیشتر است.
هر معلّم یک پرورنده -یعنی معلّم اخلاق- هم هست؛ معلّم ریاضیّات، معلّم فیزیک، معلّم طبیعی، در عین حال معلّم اخلاق هم هست.
فرض بفرمایید ظرفیّتِ دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی هم جواب نمیدهد. چه کار کنیم؟ راه را باز کنیم و همین‌طور بی‌حساب‌وکتاب افراد را وارد آموزش پرورش کنیم؟ نه، باید فکر کرد. اوّلاً در درجه‌ی اوّل ظرفیّتهای این دانشگاه‌های معلّم‌پرور را باید تا آنجایی که ممکن است افزایش داد، این از همه مقدّم است؛ اگر این هم جواب ندهد باید ضابطه گذاشت؛ مراکز اصلی بنشینند، ضابطه بگذارند برای [جذب] معلّم. این یک جمله درباره‌ی معلّم. ۱۷/۰۲/۱۳۹۶
راجع به مسئله دانشگاه فرهنگیان و مسئله‌ی تربیت‌معلّم؛ امروز مهم‌ترین نیاز آموزش و پرورش کشور، معلّم است؛ مهم‌ترین نیاز، معلّم است. این دانشگاه و دانشگاه شهید رجائی و هر نقطه‌ای که تربیت‌معلّم بر آن صدق میکند، بایستی هم کمّاً، هم کیفاً توسعه پیدا کند.
اینجا شما معلّمی را یاد میگیرید؛ آن که در فلان دانشگاه دیگر درس خوانده، او این معلومات شما را که در اینجا یاد گرفته‌اید ندارد؛ چطور میخواهد معلّمی کند؟ مراکز تربیت معلّم -که مهم‌ترینش فعلاً دانشگاه فرهنگیان است- مرکز ثقل اصلی نظام آموزش و پرورش کشورند و در مورد این دانشگاه کوتاهی شده. [طبقِ] آنچه بنده اطّلاع دارم و به من گزارش شده، این دانشگاه، هم از لحاظ نیروی انسانی -معلّم، استاد- دچار کمبود است، هم از لحاظ بودجه دچار کمبود است، [هم] از لحاظ فضای آموزشی دچار کمبود است. وزارت علوم، سازمان مدیریّت، سازمان امور استخدامی، هرکدام به نحوی بایستی همکاری کنند، کمک کنند؛ این مشکلات باید برطرف بشود. البتّه دوستان، هم اینجا ذکر کردند، هم در آن جلسه‌ی قبلی گفتند که از بنده انتظاراتی دارند؛ بنده آماده هستم و هر کاری که از من بربیاید و بتوانم انجام بدهم و در اختیار بنده باشد، قطعاً انجام میدهم؛ برای اینکه این مسئله را جزو مسائل درجه‌ی اوّل کشور میدانم و می‌شناسم. ۱۹/۰۲/۱۳۹۷
دقت درجذب اساتید دانشگاه فرهنگیان ( اساتید اینجا هم بایستی از لحاظ خصوصیّات فکری و علمی، جزو شاخص‌ترین‌ها باشند؛ تدیّن؛ سطح بالای دانش؛ روحیه‌ی انقلابی؛ انطباق با معیارهای سند تحوّل؛ نمیشود که ما سند تحوّل را تنظیم کنیم و دنبال تحقّقش باشیم) ۱۹/۲/۱۳۹۷
یک مسئله، مسئله دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی است که آقای وزیر اشاره کردند؛ بله، بنده هم اطّلاع دارم که کمّیّتها بالا رفته؛ باید هم بالا برود، هنوز هم کم است، هنوز هم آموزش و پرورش در معرض بازنشستگی وسیعی است و باید جبران بشود؛ هم کمّیّتها را باز هم باید زیاد کرد، هم کیفیّت‌ها را باید بالا برد، هم نوع کاری که در این دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی انجام میگیرد بایستی موجب تربیت دینی و انقلابی معلّمین باشد. کاری کنید که مدرسه و کلاس، از معلّمی بهره‌مند بشود که خود این معلّم به معنای واقعی کلمه معلّم دین و تقوا و پارسایی و انقلاب باشد. فشار این و آن را هم قبول نکنید؛ شنیده‌ام که گاهی اوقات اِعمال فشار میشود از طرف مراکز گوناگون قدرت. زیر فشار [قرار نگیرید]، مرّ قانون را رعایت کنید، بر طبق قانون حرکت کنید. ۱۱ /۰۲/ ۱۳۹۸
به نظر من این دو دانشگاهی که شما دارید، بسیار چیزهای خوبی است. من سال ۹۷ در دانشگاه فرهنگیان همینها را گفتم.(۵) دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی یکی از آن بهترین مراکزی است که در کشور برای مسائل فرهنگ و مانند اینها به وجود آمده. باید این جور باشد که حتّی یک معلّم از غیر این مسیر وارد آموزش پرورش نشود. ما دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی را جوری ظرفیّت‌سازی کنیم و جوری سازماندهی کنیم که همه‌ی معلّمین به قدر کفایت بیایند از اینجا عبور کنند و وارد آموزش و پرورش [بشوند]. حتّی دوره‌های کوتاه‌مدّتی که حالا برنامه‌ریزی شده و دوره‌هایی که وجود دارد، مثلاً یکساله و مانند اینها هم در سایه و در ضمن و با مسئولیّت این دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجائی باشد؛ این کار بسیار لازمی است. ۱۱ / ۰۶ / ۱۳۹۹
در مورد تربیت معلم جهت جذب معلم از غیر مسیر دو دانشگاه تربیت معلم، واقعا با وجود و تاکید صریح اسنادی چون ؛ سند تحول بنیادین و نقشه جامع علمی کشور و سیاست های کلی ابلاغی امام امت جامعه اسلامی و برنامه ششم توسعه کشور و تاکیدات صریح امام جامعه اسلامی چه باید گفت؟ شاید اگر این نصوص و صراحت های روشن قانونی و ضرورت و اهمیت التزام مسئولین در نظام جمهوری اسلامی ایران به این اسناد و نیز فرامین حکیمانه امام جامعه و دلالت های تربیتی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نبود نمی شد با قاطعیت تمام از وجوب عقلی و ضرورت و لزوم چنین دانشگاه ماموریت محور و تربیت محور فرهنگیان سخن گفت. کاش بجای فرصت سوزی ها موانع و چالش‌های کمی و کیفی این دانشگاه تاکنون برطرف شده بود !
اگر بجای وزیر محترم علوم بودم موانع و چالش های دانشگاه فرهنگیان را بطور حداکثری برطرف می نمودم و تمام دانشکده های علوم تربیتی و بودجه و امکانات آنها را به دانشگاه فرهنگیان منضم می نمودم و برای نظام تربیت معلم جمهوری اسلامی ایران از نظر کمی و کیفی سنگ تمام می گذاشتم و دستان خیرین حامی دانشگاه فرهنگیان را می بوسیدم .
قاعدتا وزیر محترم علوم و وزیر محترم وقت آموزش و پرورش توصیه های اختصاصی و ویژه رهبر حکیم انقلاب ( در اتاق استقبال و پذیرایی از رهبر معظم انقلاب در دانشگاه فرهنگیان ) را فراموش نکرده اند! امان از غفلت امان از غفلت!!
لذا در مورد نامه سوم آذر وزیر محترم علوم به مقام معظم رهبری ، انتقاداتی وجود دارد که در ادامه خواهد آمد.
1. نامه وزیر محترم علوم
نامه شماره 187736/ و مورخ 3/4/99 وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، به امام خامنه ای مدظله العالی حاوی دو مغالطه آشکار از سنخِ «اجتهاد در مقابل نص» است.
الف) در صدر نامه به «فرمایشات اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با مسئولین محترم وزارت آموزش و پرورش و دانشگاه فرهنگیان» استناد می شود و در ذیل نامه، با اجتهاد در مقابل نص، با نادیده گرفتن منصوصات بیانات معظم له در دیدار 11 شهریور 1399، پیشنهاد جذب معلم از دانش آموختگان سایر دانشگاهها مطرح می شود. در صورتی که بیانات امام خامنه ای منصوص است و نه حتی ظاهر:
«باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و ظرفیت‌سازی شود که معلمان سراسر کشور، فقط از مسیر این دو دانشگاه [دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی] وارد آموزش و پرورش شوند و مجلس شورای اسلامی نیز باید در تصویب طرح ها به‌گونه‌ای عمل کند که خارج از مسیر این دو دانشگاه، ورودی به آموزش و پرورش وجود نداشته باشد[1]»
ب) عجیب آنکه در ذیل نامه وزیر محترم، برای تایید پیشنهاد فوق الذکر، به ماده 28 اساسنامه استناد می شود در صورتی که ماده 28 اساسنامه، مقید است به «رشته هایی که در دانشگاه فرهنگیان امکان توسعه وجود ندارد» و اینچنین تصریح میکند:
«تامین بخشی از نیازهای خاص آموزش و پرورش در رشته هایی که امکان توسعه آن از طریق دانشگاه وجود ندارد، مطابق ضوابط و مقررات وزارت آموزش و پرورش از میان دانش آموختگان سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوشی کشور و حوزه های علمیه، مشروط به گذراندن دوره یکساله مهارت آموزشی در دانشگاه بلامانع است»
حقوقدانها حتماً می دانند که قواعد فهم متن اجازه «اجتهاد در مقابل نص» را نمی دهد؛ اما ساده انگاری است که این هجمه به دانشگاه فرهنگیان را به متن فروبکاهیم و از فرامتن آن غافل شویم.
مسئولان محترمی که رهبر معظم انقلاب خطاب به آنها حمایت و پشتیبانی از این دانشگاه را به صراحت تاکید و مطالبه فرمودند، باید اولا مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی را دور نزنند چرا که در صورت انجام مطالعه و پژوهش مناسب در موضوعات و مسائل موجود و دست یابی به یافته های جدید ،آنها گوش شنوایی خواهند داشت و قانون را اصلاح خواهند کرد و ثانیا پاسخگوی نوع و میزان حمایت و یا «عدم الفعل»های خود در قِبال تکالیف قانونی خود در تجهیز و پشتیبانی و فراهم آوردن زیرساخت ها و ردیف استخدامی به دانشگاه فرهنگیان باشند؛ در فرامتن نیز دیده ایم و الان هم می بینیم که اجتهاد کرده اند و تضعیف این دانشگاه را دامن میزنند. مصادیق این نکته، فراوان است و فرصت اندک.
2. متن جناب آقای دکتر مهرمحمدی:
سرپرست محترم پیشین دانشگاه فرهنگیان در متنی مورخ ۴ آذر ۹۹ در مورد نامه فوق الذکر وزیر محترم علوم، مواضعی را اظهار داشته اند. ایشان در قامت استاد تمام برنامه درسی قابل احترام اند اما در قامت شخصیت حقوقی پیشین خود در عین برخی زحمات و خدمات آکادمیک برای نظام تربیت معلم ( که آموزه های اسلام عزیز به ما آموخته بعنوان یک مسلمان قوت ها و ضعف ها و فرصت ها و تهدیدها را باید در کنار هم دید شاید فرصت دیگری برای ارزیابی تحلیلی و توصیفی این مهم باشد )، قاعدتا باید با توجه به حمایت تمام قد وزیر محترم وقت از جناب آقای دکتر مهرمحمدی و اقتضائات موجود در آن زمان ، بابت فرصت های فراوان از دست رفته ۵۲ ماهه در زمینه جذب دانشجو معلم و رفع کمبود معلم (تکلیف اساسنامه دانشگاه) و روندی تنازلی آن از تقریبا 21هزار به تقریبا ۴ هزار در جایگاه سرپرستی دانشگاه فرهنگیان پاسخگو باشند.
در مورد متن جناب آقای دکتر مهرمحمدی نیز نکاتی وجود دارد:
اولا در مغالطهای آشکار، انجام وظایف قانونی و مصوب دانشگاه فرهنگیان[۲] را «انحصارگرایی» می خوانند و با این مفروضه اثبات نشده و مغالطه آمیز پیشنهاداتی برای خروج از این انحصار ارائه می کند.
با این منطق، سوال این است که چرا انحصاراتی که در اسناد بین المللی و تجویزات آموزشی و تربیتی یونسکو وجود دارد، باید مُطاع بیچون و چرا باشد! و یا چرا همین تجویز، نباید انحصارزدایی شود! (می بینیم که آش چقدر شور خواهد شد؟)
ثانیا مغالطه دوم در تفکیک «علم تربیت معلم» و « عمل تربیت معلم» در «تجویزِ انحصارزدایی» است! آقای دکتر مهرمحمدی انحصار را در اولی جایز و در دومی ممنوع میداند و از لزوم انحصار زدایی در عملیات تربیت معلم از دو دانشگاه تربیت معلم (یعنی دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی) سخن می گویند . منظور از «انحصار در تولید علم تربیت معلم» این است که این تولید باید در انحصار دانشکدههای علوم تربیتی باشد. این اندیشه منطقاً با چند پرسش مواجه است:
الف) اگر به دلیل ضعف زیرساخت های دو دانشگاه تربیت معلم و ضعف در عملیات تربیت معلم، باید از آن انحصارزدایی کرد؛ چرا همین حدوسط[3]، (یعنی ضعف) را برای استدلال به رفع «انحصار تولید علم تربیت معلم از دانشکدههای علوم تربیتی» بکار نبندیم و اینگونه استدلال کنیم که به دلیل ضعف این دانشکدهها در تولید علمِ تربیت معلم بومی، از آنان انحصارزدایی کنیم و دیگر دانشکدهها و دیگر عرصههای دانشی را به خدمت نگیریم؟! جالب آنکه جناب آقای دکتر مهرمحمدی در متن مذکور به این ضعف اشاره میکند و مینویسد: «اگر به روال صدساله گذشته و به ویژه 60-70 سالی که از تاسیس دانشکده های علوم تربیتی میگذرد [نگاه کنیم] هیچ بخشی از آموزش عالی به این عرصه [ساحت نظری و آکادمیک تربیت معلم] ورود پیدا نکرد».
ب) نکته دیگر آنکه چرا به واقعیت «ضعیف نگهداشتنِ» و «تضعیف زیرساختی / ساختاری/نهادی/بودجهای و ...» عملیات تربیت معلم در دو دانشگاه متولی تربیت معلم، توجه نکنیم و چرا مسئولین ذیربط ( دو وزارتخانه علوم و آموزش و پرورش و نیز دانشگاه فرهنگیان ، پاسخگوی تکالیف قانونی خود و «عدم الفعل»ها نباشند؟
نکته دیگر دوپاره کردنِ برنامه درسی تربیت معلم به دو بخش تربیت علمی و تربیت حرفهای است. این نگاه و سپردن بخشی از برنامه درسی به یک موسسه و بخشی دیگر به دانشگاهی دیگر حتماً مفروضاتی دارد که با روح اسناد بالادستی و هدف غایی تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان و «طراحی کلان (معماری) برنامه درسی تربیت معلم» (تهیه شده در زمان مدیریت خود جناب آقای دکتر مهرمحمدی) ناسازگار است و در کسب و اکتساب شایستگیهای مذکور در اسناد فوق الذکر حتماً اختلال ایجاد میکند. در این بخش انتقاداتی از منظر فلسفه برنامه درسی، فلسفه تربیت معلم و فلسفه تربیت اسلامی وجود دارد که فرصت آن نیست.
در پایان عقل و دل می گوید؛ با دلالت ها و قرائن متعدد باید گفت نظام تربیت معلم یک مساله حاکمیتی است و دانشگاه فرهنگیان مرکز ثقل اصلی نظام تعلیم و تربیت است نه فرصت جبران ناکامی های دولت ها در ایجاد اشتغال برف انباری!
آیا در این کشور اسلامی، دستگاه های نظارتی و بازرسی در قبال عدم توجه به قانون و اسناد بالادستی و سیاست های ابلاغی امام جامعه وظیفه ای ندارند؟ چرا عده ای در دولت های گوناگون و مسائل متعدد ازجمله مساله دانشگاه فرهنگیان به بهانه های مختلف، اجتهاد در مقابل نص می نمایند ؟!
حال که وزیر محترم علوم خواسته یا ناخواسته بجای تقویت دانشگاه فرهنگیان و ایجاد فرصت ترویج گفتمان تربیت معلم در آموزش عالی بعنوان اولویت در گام دوم انقلاب و تحکیم و تعالی آن، تزلزل و تضعیف این دانشگاه خیلی مهم را کلید زده اند، شاید با مثبت اندیشی بتوان گفت فرصتی را فراهم نموده اند تا رهبر عزیز انقلاب اسلامی در صورت مصلحت در پاسخ به این نامه ( آنهم در صورت ضرورت در پاسخ) وزرای محترم علوم و آموزش و پرورش را اولا مکلف فرمایند که نسبت به رفع نواقص و کمبودهای مشخص این دانشگاه در زمان مشخص اقدام نمایند و ثانیا هیات امناء این دانشگاه در صورت صلاح دید توسط رهبر حکیم انقلاب تعیین می شد تا این دانشگاه از حمایت سه قوه و شورای عالی انقلاب فرهنگی دقیق تر برخوردار شود و با آمد و شد دولت ها اینقدر مظلوم و محل تاخت و تاز سیاسیون واقع نشود و سالانه نیز هیات محترم امناء مکلف به ارائه گزارشی از عملکرد خود در زمینه تکوین و تحول و تعالی نظام تربیت معلم جمهوری اسلامی دانشگاه فرهنگیان به امام امت می شدند.
لذا بدلایل متعدد عقلی و شرعی و منطقی و قانونی؛ نخبگان دانشجویی مومن و انقلابی و دانش آموختگان مومن و انقلابی و موفق این دانشگاه و دهها عضو هیات علمی و مدرسان این دانشگاه و این خادم کوچک نظام تربیت معلم دانشگاه فرهنگیان ؛ اولا آماده گفتگو و مباحثه و ثانیا دفاع عالمانه و کارشناسانه و ثالثا حتی جهاد در دفاع از دانشگاه فرهنگیان هستم و در عین آمادگی برای شنیدن حرف حساب و استفاده از نظرات کارشناسی و عالمانه ، اجازه نخواهیم داد خارج از قوانین موجود و منویات امام امت اسلامی بار دیگر دانشگاه فرهنگیان تضعیف و یا تعلیق و تربیت نسل آینده این مرز و بوم دچار چالش شود.
سید امین اله دادگر
مسئول نهاد دانشگاه فرهنگیان (سازمان مرکزی )
