داخلی آرشيو خبر فرهنگ و جامعه

+ چطور فیلتر نشویم!

ادامه رکوردشکنی 'چهارمین' سایت پربازدید ایرانی با 'مخاطبان اجباری'

گروه فرهنگ و جامعه عصرامروز/ روح‌الله چهره‌افروز: یکی از سایت هایی که اکثر کاربران ایرانی در طول مدت زمان استفاده از اینترنت، حداقل یک بار با آن مواجه می شوند سایتی است به نام "پیوندها" 

سایت پیوندها به آدرس اینترتی www.peyvandha.ir سایتی است که پس از ورود به تارنماهای "فیلتر" شده و پس از گذشت ۳۰ ثانیه بر روی صفحه رایانه شما ظاهر می شود؛ سایتی که شاید تا به حال یک بار هم با نوشتن آدرس اینترتی‌اش وارد آن نشده اید! و همیشه "مهمان ناخوانده" شما بوده است.

* پیوندها همچنان در حال رکورد شکنی!

بر اساس این گزارش، یکی از سایت های مرجع برای تشخیص میزان بازدید و مراجعه مخاطبان به یک سایت مشخص، سایت الکسا به آدرس اینترنتی www.alexa.com می باشد که با سرچ آدرس هر سایت میزان مراجعه مخاطبان در ایران و جهان را می توان مشاهده کرد. 

نکته جالب آنکه سایت "پیوندها"، "چهارمین" سایتی است که مخاطبان ایرانی وارد آن می شوند و نکته جالبتر آنکه در همین رده بندی، سایت خبری تابناک به عنوان پربازدیدترین سایت خبری در ایران رتبه "نهم" و خبرگزاری فارس به عنوان پربازدیدترین خبرگزاری کشور رتبه "هفدهم" را دارا می باشد! و خبرگزاری مهر و ایسنا نیز به ترتیب دارای رتبه ۵۶ و ۷۹ هستند.

* رکوردزنی با مخاطبان اجباری!

میزان بازدید بسیار بالای این سایت توسط کاربران ایرانی در اولین تحلیل، نشان از آن دارد که "بسیاری از کاربران اینترنت در ایران، به آنچه که از فضای مجازی می خواهند نمی رسند!" 

این میزان بازدید "اجباری" از سایت پیوندها می تواند، ساعت ها و روزها مورد بررسی موشکافانه قرار بگیرد و نیاز به بررسی آماری دقیق و جامعه شناختی گسترده دارد تا نتایج روشنی در این خصوص حاصل شود. 

مطمئنا بسیاری از کاربران ایرانی که پس از جستجو در اینترنت به صورت اجباری با سایت پیوندها روبرو می شوند به دنبال سایت های غیراخلاقی نیستند، بلکه گاهی اوقات کاربران اینترنت برای ورود به یک سایت علمی، اجتماعی، تاریخی، سیاسی و ... با سایت پیوندها مواجه می شوند؛ اکنون باید به این مسئله پرداخت که این بازدید بسیار بالا نشانه چیست؟ و چطور باید این حجم گسترده از مخاطبان را ساماندهی کرد؟ 

آنچه که در ماه های اخیر شاهد آن هستیم این است که گردانندگان این سایت قصد دارند تا با درج مطالب متنوع با موضوعات مختلف، تاثیر فرهنگی روی این مخاطبان اجباری بگذارند، که این مسئله در ۲ حالت قابل بررسی است: اول کسانی که به قصد ورود به سایت های غیراخلاقی، مخاطب اجباری سایت پیوندها می شوند و دوم کسانی که قصد ورود به سایت های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی و ... دارند و با سایت پیوندها مواجه می شوند. 

در هر دو حالت کاربر مورد نظر پس از آنکه به نتایج مطلوب خود نرسیده و از این موضوع ناراحت است وارد سایت پیوندها می شود که در اولین واکنش معمولا این صفحه را می بندد؛ اما اگر منتظر بماند تا سایت پیوندها ظاهر بشود چه واکنشی به مطالب آن می دهد؟ یعنی اگر در حالت اول این موضوع را بررسی کنیم، پس از آنکه یک کاربر ایرانی به دنبال تصاویر بازیگر زن فاسد هالیوودی باشد و پس از بازکردن یکی از سایت های مورد نظر با سایت پیوندها مواجه شود، چه میزان مطالب فرهنگی و مفید این سایت می تواند روی این کاربر اثر بگذارد؟ و آیا در این شرایط نتایج عکس حاصل نمی شود؟ و اساسا کاربری که از اینترنت برای رسیدن به یکسری خواسته های مشخص(خوب یا بد) استفاده می کند چطور ممکن است با اطلاعات و داده هایی که به دنبال آنها نیامده و به صورت اتفاقی با آن مواجه شده است، ارتباط برقرار کند؟ 

آنچه که مسلم است آنکه مخاطب ایرانی با هر فکر و سلیقه ای با سایت پیوندها ارتباط خوبی برقرار نمی کند، برای مثال در حال حاضر چند درصد از مخاطبان این گزارش می دانند که پس از ورود به سایت پیوندها می توانند اطاعاتی درباره مسجد جامع اصفهان به دست بیاورند؟ 

* چطور یک سایت "فیلتر" می شود؟ 

به گزارش عصرامروز، در قسمتی از سایت پیوندها با نام "فهرست مصادیق محتوای مجرمانه" دلائل فیلتر شدن برخی سایت ها به شرح ذیل آمده است:

الف ) محتوا علیه عفت و اخلاق عمومی 

۱. اشاعه فحشاء و منكرات. ( بند۲ ماده۶ ق.م )
۲. تحريك ، تشويق ، ترغيب ، تهديد یا دعوت به فساد و فحشاء و ارتکاب جرایم منافی عفت یا انحرافات جنسی. ( بند ب ماده ۱۵ قانون ج.ر و ماده ۶۳۹ ق.م.ا )
۳. انتشار ، توزیع و معامله محتواي خلاف عفت عمومی. ( مبتذل و مستهجن ) ( بند ۲ ماده ۶ ق.م و ماده ۱۴ قانون ج.ر )
۴. تحريك ، تشويق ، ترغيب ، تهديد يا تطميع افراد به دستيابي به محتويات مستهجن و مبتذل. ( ماده ۱۵ قانون جرایم رایانه ای )
۵. استفاده ابزاري از افراد ( اعم از زن و مرد ) در تصاوير و محتوا ، تحقير و توهين به جنس زن ، تبليغ تشريفات و تجملات نامشروع و غيرقانوني. ( بند ۱۰ ماده۶ ق.م )

ب ) محتوا علیه مقدسات اسلامی

۱. محتواي الحادي و مخالف موازين اسلامي ( بند۱ماده۶ ق.م )
۲. اهانت به دين مبين اسلام و مقدسات آن ( بند ۷ ماده ۶ ق.م و ماده ۵۱۳ ق.م.ا )
۳. اهانت به هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین ( ع ) یا حضرت صدیقه طاهره ( س ) ( ماده ۵۱۳ ق.م.ا )
۴. تبليغ به نفع حزب گروه يا فرقه منحرف و مخالف اسلام ( بند ۹ ماده ۶ ق.م )
۵. نقل مطالب از نشریات و رسانه ها و احزاب و گروه هاي داخلی و خارجی منحرف و مخالف اسلام به نحوي كه تبليغ از آنها باشد. ( بند ۹ ماده ۶ ق.م )
۶. اهانت به امام خميني ( ره ) و تحريف آثار ايشان ( ماده ۵۱۴ ق.م.ا )
۷. اهانت به مقام معظم رهبري ( امام خامنه ای ) و سایر مراجع مسلم تقليد ( بند ۷ ماده ۶ ق.م )

ج ) محتوا علیه امنیت و آسایش عمومی

۱. تشكيل جمعيت ، دسته ، گروه در فضای مجازی ( سایبر ) با هدف برهم زدن امنيت كشور. ( ماده ۴۹۸ ق.م.ا )
۲. هر گونه تهديد به بمب گذاري. ( ماده ۵۱۱ ق.م.ا )
۳. محتوايي كه به اساس جمهوري اسلامي ايران لطمه وارد كند. ( بند ۱ ماده ۶ ق.م )
۴. انتشار محتوا عليه اصول قانون اساسي. ( بند ۱۲ ماده ۶ ق.م )
۵. تبليغ عليه نظام جمهوري اسلامي ايران. ( ماده ۵۰۰ ق.م.ا )
۶. اخلال در وحدت ملی و ايجاد اختلاف مابين اقشار جامعه به ويژه از طريق طرح مسائل نژادي و قومي. ( بند ۴ ماده ۶ ق.م )
۷. تحريك يا اغواي مردم به جنگ و كشتار يكديگر. ( ماده ۵۱۲ ق.م.ا )
۸. تحريك نيروهاي رزمنده يا اشخاصي كه به نحوي از انحا در خدمت نيروهاي مسلح هستند به عصيان ، فرار، تسلم يا عدم اجراي وظايف نظامي. ( ماده ۵۰۴ ق.م.ا )
۹. تحريص و تشويق افراد و گروه ها به ارتكاب اعمالي عليه امنيت ، حيثيت و منافع جمهوري اسلامي ايران در داخل يا خارج از كشور. ( بند ۵ ماده ۶ ق.م )
۱۰. تبليع به نفع گروه ها و سازمانهاي مخالف نظام جمهوري اسلامي ايران ( ماده ۵۰۰ ق م.ا )
۱۱. فاش نمودن و انتشار غیرمجاز اسناد و دستورها و مسايل محرمانه و سري دولتي و عمومي. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م و مواد ۲و۳ ‌قانون مجازات انتشار و افشاي اسناد محرمانه و سري دولتي و ماده ۳ قانون ج.ر )
۱۲. فاش نمودن و انتشار غیرمجاز اسرار نيروهاي مسلح. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۳. فاش نمودن و انتشار غیرمجاز نقشه و استحكامات نظامي. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۴. انتشار غیرمجاز مذاكرات غيرعلني مجلس شوراي اسلامي. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۵. انتشار بدون مجوز مذاكرات محاكم غيرعلني دادگستري و تحقيقات مراجع قضايي. ( بند ۶ ماده ۶ ق.م )
۱۶. انتشار محتوای که از سوی شورای عالی امنیت ملی منع شده باشد.

د ) محتوا علیه مقامات و نهادهای دولتی و عمومی

۱. اهانت و هجو نسبت به مقامات، نهادها و سازمان هاي حکومتی و عمومي. ( بند ۸ ماده ۶ ق.م و مواد ۶۰۹ و ۷۰۰ ق.م.ا )
۲. افترا به مقامات ، نهادها و سازمان های حکومتی و عمومي. ( بند ۸ ماده ۶ ق.م و ۶۹۷ ق.م.ا )
۳. نشراكاذيب و تشويش اذهان عمومي علیه مقامات ، نهادها و سازمانهای حکومتی. ( بند ۱۱ ماده۶ ق.م و ۶۹۸ ق.م.ا )

ه ) محتوای که برای ارتکاب جرایم رایانه ای به کار می رود ( محتوا مرتبط با جرایم رایانه ای )

۱. انتشار يا توزيع و در دسترس قرار دادن يا معامله داده ها يا نرم افزارهایي كه صرفاً براي ارتكاب جرايم رايانه اي به كار مي رود. ( ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۲. فروش انتشار يا در دسترس قرار دادن غيرمجاز گذرواژه ها و داده هايي كه امكان دسترسي غيرمجاز به داده ها يا سامانه هاي رايانه اي يا مخابراتي دولتي يا عمومي را فراهم مي كند. ( ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۳. انتشار يا در دسترس قرار دادن محتويات آموزش دسترسي غيرمجاز ، شنود غيرمجاز ، جاسوسي رايانه اي ، تحريف و اخلال در داده ها يا سيستم هاي رايانه اي و مخابراتي. ( ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۴. آموزش و تسهیل ساير جرايم رايانه اي. ( ماده ۲۱ قانون ج.ر )
۵. انتشار فيلترشكن ها و آموزش روشهاي عبور از سامانه هاي فيلترينگ. ( بند ج ماده ۲۵ قانون ج.ر )
۶. انجام هرگونه فعاليت تجاري و اقتصادي رايانه اي مجرمانه مانند شركت هاي هرمي. ( قانون اخلال در نظام اقتصادی کشور و سایر قوانین )

و ) محتوای که تحریک، ترغیب، یا دعوت به ارتکاب جرم می کند ( محتوای مرتبط با سایر جرایم )

۱. انتشار محتوای حاوی تحریک ، ترغیب ، یا دعوت به اعمال خشونت آمیز و خودکشی. ( ماده ۱۵ قانون ج.ر )
۲. تبليغ و ترويج مصرف مواد مخدر ، مواد روان گردان و سيگار. ( ماده ۳ قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات ۱۳۸۵ )
۳. باز انتشار و ارتباط ( لینک ) به محتوای مجرمانه تارنماها و نشانی های اینترنتی مسدود شده ، نشریات توقیف شده و رسانه های وابسته به گروه ها و جریانات منحرف و غیر قانونی.
۴. تشويق تحریک و تسهیل ارتكاب جرائمي كه داراي جنبه عمومي هستند از قبیل اخلال در نظم ،‌ تخريب اموال عمومي ، ارتشاء ، اختلاس ،كلاهبرداري ، قاچاق مواد مخدر، قاچاق مشروبات الكلي و غيره. ( ماده ۴۳ ق.م.ا )
۵. تبليغ و ترويج اسراف و تبذير. ( بند ۳ ماده ۶ ق.م )

ز ) محتوا مجرمانه مربوط به امور سمعی و بصری و مالکیت معنوی

۱. انتشار و سرويس دهي بازي هاي رايانه اي داراي محتواي مجرمانه. ( مواد مختلف ق.م.ا و قانون ج.ر )
۲. معرفی آثار سمعی و بصری غیرمجاز به جای آثار مجاز. ( ماده ۱ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز دارند )
۳. عرضه تجاری آثار سمعی و بصری بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ( ماده ۲ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز دارند )
۴. تشویق و ترغیب به نقض حقوق مالکیت معنوی ( ماده ۱ قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزار های رایانه ای و ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیکی )

ح) محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات مجلس شورای اسلامی

۱. انتشار هرگونه محتوا با هدف ترغیب و تشویق مردم به تحریم و یا کاهش مشارکت در انتخابات (بند ۳ و ۸ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و ماده ۴۶ آیین نامه اجرایی آن)
۲. انتشار هرگونه ادعای غیرواقع مبنی بر توقف انتخابات و یا دعوت به تجمع اعتراض‌آمیز‌، اعتصاب‌، تحصن و هر اقدامی که به نحوی موجب اخلال در امر انتخابات گردد (بند ۸ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی)
۳. انتشار و تبلیغ علائم تحریم انتخابات گروه‌های ضد‌انقلاب و معاند (ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی)
۴. انتشار هجو یا هجویه و یا هرگونه محتوای توهین‌آمیز در فضای مجازی علیه انتخابات (ماده ۷۰۰ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی)
۵. انتشار هرگونه مطلب خلاف واقع مبنی بر انصراف گروه‌های قانونی از انتخابات (ماده ۶۴ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی)
۶. استفاده از سایت‌ها و وبلاگ‌های رسمی نهادها و دستگاه‌های دولتی جهت بهره‌برداری در تبلیغات نامزدهای انتخاباتی.
شایان ذکر است تمامی شرکت‌ها‌، موسسات‌، شهرداری‌ها‌، سازمان‌ها و نهادهایی که قسمتی از دارایی آنها جزء بودجه و اموال عمومی است مشمول این ماده می‌شوند. (ماده ۵۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی)
۷. درج محتوای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی خارج از مدت زمان مقرر شده برای فعالیت انتخاباتی. (ماده ۵۶ قانون قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و ماده ۴۵ آیین‌نامه اجرایی آن)
۸. انتشار هرگونه محتوا در جهت تحریک‌، ترغیب‌، تطمیع و یا تهدید افراد به خرید و فروش آراء‌، رای دادن با شناسنامه جعلی و شناسنامه دیگری‌، جعل اوراق تعرفه‌، رای دادن بیش از یک‌بار و سایر روش‌های تقلب در رای‌گیری و شمارش آراء. (ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی)
۹. انتشار هرگونه محتوا جهت ایجاد رعب و وحشت برای رای‌دهندگان یا اعضاء شعب. (بند ۱۶ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی)
۱۰. استفاده ابزاری از تصاویر زنان برای تبلیغات انتخاباتی و یا عدم رعایت شئونات اسلامی در انتشار تصاویر مربوط به زنانی که نامزد انتخاباتی می‌باشند. (بند ۱۰ ماده ۶ قانون مطبوعات)
۱۱. انتشار هرگونه محتوا در جهت توهین‌، افترا و نشر اکاذیب با هدف تخریب نظام‌، قوای سه‌گانه‌، سازمان‌های حکومتی و نهادهای اجرایی و نظارتی انتخابات به منظور بهره‌برداری انتخاباتی. (مواد ۵۰۰ ، ۶۹۸ ، ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ ماده ۶ قانون مطبوعات و ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه‌ای)
۱۲. انتشار هرگونه محتوا و مکاتبات دارای طبقه‌بندی (محرمانه و سری) مرتبط با انتخابات‌.(ماده ۳ قانون مجازات انتشار و افشای اسناد محرمانه و سری دولتی و ماده ۳ قانون جرایم رایانه‌ای و بند ۶ ماده ۶ قانون مطبوعات)
۱۳. انتشار اخبار کذب از نتایج بررسی صلاحیت‌ها‌، شمارش آراء‌، ادعاهای بی‌اساس پیرامون تقلب در انتخابات یا مخدوش بودن انتخابات بدون دلیل و مدرک. (مواد ۶۹۷ و ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی و بند ۸ ماده ۶۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی)

* چرا فیلتر؟

به گزارش عصرامروز، از بحث ریشه یابی و جامعه شناختی بازدیدهای بالای سایت پیوندها که بگذریم باید به مسئله ای اشاره کنیم که گاهی اوقات موجب ناراحتی کاربران ایرانی می شود. 

اینکه سایت های مستهجن و غیراخلاقی باید فیلتر شوند، بسیار منطقی و البته اسلامی است اما مشکل اصلی کاربران اینترنت در ایران عدم دسترسی به سایت هایی است که اصالتا غیراخلاقی نیستند؛ برای مثال شاید در نگاه اول هنگامی که یک سایت علمی به دلیل درج تصویری نامناسب در گوشه ای از آن فیلتر شده است، اقدامی صحیح بیاید اما نباید این مسئله را فراموش کنیم که در برخی موارد امکان دارد دیدن این تصاویر برای کودکان و نوجوانان صحیح نباشد، اما تکلیف یک پژوهشگر یا محقق برای دسترسی به این سایت چیست؟ 

به نظر می رسد در برخی مسائل که بیشتر جنبه فرهنگی و اجتماعی دارند باید کمی جدی تر به "فرهنگ سازی" برای جامعه بیاندیشیم؛ به عنوان مثال برای همین مورد اشاره شده بهتر نیست با فرهنگ سازی و آشنا ساختن خانواده های ایرانی با فضای مجازی و اینترنت راه حل استفاده صحیح کودکان و نوجوانان از اینترنت را به آنها بیاموزیم به جای آنکه صورت مسئله را به کل پاک کنیم؟ 

به گزارش عصرامروز، مطمئنا مسئله فیلترینگ در ایران و حجم بالای کاربران سایت پیوندها باید به صورت دقیق واکاوی شود، که در آینده قرار است چه نتایجی از این حجم بالای مخاطبان "پیوندها" حاصل شود؟ و آیا با راه اندازی اینترنت ملی مشکلات کاربران ایرانی در دسترسی به برخی سایت ها که بیشتر جنبه آموزشی دارند آسان تر می شود؟