داخلی آرشيو خبر سیاسی

نگاهی به انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا و تاثیر آن بر روند مذاکرات هسته ای با ایران

به گزارش سرویس سیاسی عصر امروز در حالی که کمتر از یک هفته تا برگزاری انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا باقی مانده است عملکرد دولت اوباما در مواجهه با بحرانهای مختلف به شدت مورد انتقاد داخلی است تا حدی که کاندیداهای حزب دموکرات نیز حاضر نیستند از رئیس جمهور هم حزبی خود به عنوان یک مزیت انتخاباتی استفاده نمایند.

البته آنگونه که پیش بینی می شود حتی اگر دموکراتها هم دوباره بر سنا علبه پیدا کنند باز هم این به معنی حمایت کنگره از سیاست
توافقاتی دولت با ایران نیست. با این حال، مساله ایران و مذاکرات هسته ای آنچنان که انتظار می رود در رقابتهای کاندیداهای کنگره مطرح نیست.

البته علت این امر مشخص است چرا که این رقابتها و انتخابات بیشتر خصلت محلی دارند و مسائل داخلی و اقتصادی اهمیت اساسی در این کارزار دارند. اما از طرف دیگر، این عدم توجه می تواند به این معنی هم باشد که اساساً ایران به عنوان منبع نگرانی جدی برای جامعه آمریکا محسوب نمی شود تا مبنایی برای رأی آوردن یا نیاوردن کاندیداها باشد.

به عبارت دیگر، فرایند مذاکراتی که اینک ایران درگیر آن شده است برجستگی موضوع ایران به عنوان یک تهدید را برای جامعه آمریکا کاهش داده است. این واقعیت را می توان به صورت واضح در سخنرانی مهم ولی نه چندان بدیع شرمن در موسسه مطالعات راهبردی و بین الملل مشاهده کرد.




شاید بتوان گفت که اساسی ترین معنای راهبردی سخنرانی شرمن این ایده بود که آمریکا نیازمند ایران نیست. به عبارت دیگر، توقف و بلکه عقب گرد برنامه هسته ای ایران در کنار شیوه مذاکراتی تیم ایران به گونه ای بوده است که آمریکا احساس فوریت تهدید از جانب ایران ندارد. در واقع، این همایش با هدف شناسایی شیوه تصمیم گیری ایران برگزار شده بود و با توجه به نزدیک بودن ضرب الاجل مذاکرات در 3 آذر (24 نوامبر)، صرف برگزاری این همایش و حضور شرمن می تواند به معنی وجود مشکل در حصول توافق باشد.

با این حال، در طرف ایرانی مواضعی مشاهده می شود که بیانگر حتمی بودن توافق به هر قیمتی است. به عبارت دیگر، در حالی که طرف مقابل بر بعید بودن توافق تاکید دارد طرف ایرانی رویکرد واحدی از خود نشان نمی دهد: از یک طرف برخی (مثل رئیس جمهور و معاون اول رئیس جمهور) با نوعی خوشبینی، مژده نزدیکی توافق را می دهند و از طرف دیگر، برخی از اعضای تیم مذاکره کننده آن را بعید می دانند.

لذا به نظر می رسد در اینجا لازم است سناریوهای مختلف را در نظر گرفت که شاید تقسیم کار و یا اختلاف نظر در دولت در این رابطه، مهمترین سناریوهای ممکن باشد که البته تأیید یا رد آنها نیازمند داشتن اطلاعات دقیق است.

به هر حال، علاوه بر اینکه آمریکا خود را نیازمند به توافق معرفی نمی کند شاهد این هستیم که به شدت بر موضع خود پافشاری می کند و شرمن تصریح دارد که آمریکا از موضع کنونی خود عقب نشینی نمی کند و موضع ایران مبنی بر حفظ وضع موجود را به هیچ وجه نمی پذیرد.

از سوی دیگر، آنگونه که شرمن می گوید، آمریکا حاضر نیست بخاطر بحرانهای منطقه ای، به ایران امتیاز هسته ای بدهد و ایران موظف است (must) که مطالبات آمریکا را بپذیرد چراکه هم منصفانه اند و هم اینکه این اقدامات لازمه اثبات عدم تسلیحاتی بودن برنامه هسته ای ایران است!

درباره تحریمها هم شرمن، و بعداً کری، تصریح دارند که فقط تعلیق (نه لغو) تحریمهای فقط هسته ای توسط رئیس جمهور (و نه کنگره) در دستور کار است. در این چارچوب به نظر می رسد که امید به انجام توافق چیزی جز وجود چشم انداز عقب نشینی بیشتر تیم مذاکراتی ایران از مواضع خود (و حتی عبور از خطوط قرمز نظام) و یا عدم حصول توافق ندارد.

به نظر می رسد که این نوع رفتار شامل مولفه ای جدی مبنی بر ایجاد ابهام عامدانه باشد چرا که همانطور که شرمن می گوید مذاکرات مثل قارچ است که در تاریکی خوب رشد می کند. در صورتی که این سناریو به واقعیت نزدیک باشد آنگاه می توان حدس زد که جاگذاشتن و منفعل کردن منتقدین می تواند یکی از اهداف چنین سیاست احتمالی باشد.