به عبارت دیگر تا روز اجرا ایران باید یکسری اقدامات عملی که در بند ۱۵ ضمیمه پنجم آمده است، انجام دهد و بعد آژانس انجام آنها را تأیید کند، در این صورت اتحادیه اروپا و آمریکا تصمیماتی را که اخذ کرده‌اند را اجرایی خواهند کرد.
به گزارش عصر امروز اقدامات ایران و طرف‌های غربی در برجام از توازن برخوردار نیست چرا که طرف ایرانی باید اقدامات عملی را انجام دهد که برخی از آنها همچون تغییرات رآکتور آب سنگین اراک قابلیت برگشت‌پذیری نداشته، اما طرف‌های دیگر، یعنی اتحادیه اروپا و آمریکا تنها به اخذ تصمیماتی می‌پردازند که اجرای آنها متوقف به انجام اقدامات ایران و تأیید آژانس است.
یعنی مسئله برگشت‌پذیری برای آن اصلاً مطرح نیست، چرا که تا تأیید آژانس صورت نگیرد برداشته نخواهد شد که بخواهد بازگردد.
رجا نیوز در تحلیلی نوشت: در دیدار کارگزاران با رهبر انقلاب که در ابتدای ماه مبارک رمضان برگزار شد، رهبر انقلاب به تبیین خطوط قرمز مذاکرات هسته‌ای پرداختند.
یکی از خطوط قرمز که ایشان برآن تأکید کردند همزمانی در اجرای تعهدات طرفین بود.
ایشان تأکید کردند «یک نکته اساسی دیگر اینکه لغو تحریم‌ها منوط به اجرای تعهدات ایران نیست؛ نمی شود بگویند شما رآکتور آب سنگین اراک را خراب بکنید، سانتریفیوژها را به این تعداد کاهش بدهید، این کارها را بکنید، آن کارها بکنید، بعد که کردید، بعد آن وقت آژانس بیاید شهادت بدهد، گواهی کند که شما راست می‌گویید و این کارها را انجام داده‌اید، بعد ما تحریم‌ها را برداریم! نه، این را ما مطلقاً قبول نداریم؛ لغو تحریم‌ها منوط به اجرای تعهداتی که ایران می‌کند نیست.»
در متن برجام که شامل بر ۱۵۹ صفحه است، ضمیمه دوم به تشریح تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای می‌پردازد. همچنین در ضمیمه پنجم به زمان‌بندی و نحوه برداشته شدن تحریم‌ها می‌پردازد. لذا تنها با مطالعه ضمیمه دوم نمی‌توان به این سؤال پاسخ داد که چه تحریم‌هایی و چگونه برداشته خواهند شد.
در بند ۲۴ از متن اصلی توافق آمده است: «اتحادیه اروپا و آمریکا در ضمیمه دوم لیست کامل و جامعی از تحریم‌ها و محدودیت‌های مرتبط با هسته‌ای را مشخص می‌کنند و منطبق با ضمیمه پنجم خواهند برداشت.»
براساس تصریح این بند صرف بیان شدن تحریم‌ها در ضمیمه دوم به معنای برداشته شدن آنها نیست بلکه باید دید که در ضمیمه پنجم چه تصمیمی درباره نحوه برداشته شدن آن گرفته شده است. در ضمیمه پنجم است که درباره زمان برداشته شدن و اینکه در روز اجرا یا روز انتقال و یا روز خاتمه برداشته می‌شود، سخن گفته شده است.
براساس ضمیمه پنجم اتحادیه اروپا، آمریکا هر کدام وظایفی در قبال برداشته شدن تحریم‌ها دارند و این وظایف در روزهای توافق، اجرا، انتقال و خاتمه پخش شده است.
براساس متن برجام، در «روز توافق» یا تصویب که تا ۹۰ روز بعد از تصویب قطعنامه از شورای امنیت سازمان ملل فرصت دارد، این اقدامات صورت خواهد پذیرفت: «اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو آن یک آیین‌نامه اجرایی، که از «روز اجرا» واجد اثر می‌شود، را تصویب خواهد کرد که به موجب آن کلیه مفاد آیین‌نامه اجرایی اتحادیه اروپایی که کلیه تحریم‌های مالی و اقتصادی مرتبط هسته‌ای اتحادیه اروپایی به شرح مندرج در بخش ۱۶/۱ این پیوست را اجرایی کرده است، همزمان با اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای از سوی ایران به نحو راستی‌آزمایی شده توسط آژانس، لغو خواهد کرد».
به عبارت دیگر اتحادیه اروپا متناسب با مواردی که در بند ۱۶/۱ ضمیمه پنجم مشخص شده است، باید مقدمات قانونی برداشته شدن تحریم‌ها را که در «روز اجرا» عملیاتی خواهد شد، انجام دهد.
می‌توان اینگونه بیان کرد که اتحادیه اروپا و آمریکا در روز توافق تنها به اخذ تصمیمات می‌پردازند و اجرای این تصمیمات تا «روز اجرا» صورت نمی‌گیرد.
در تعریف روز اجرا آمده است: «روز اجرا» متعاقب اجرای اقدامات مرتبط هسته‌ای ایران مندرج در بند ۱۵ زیر و به نحو راستی‌آزمایی شده توسط آژانس و همزمان با اتخاذ اقدامات مندرج در بندهای ۱۶ و ۱۷ زیر توسط گروه ۵+۱ و وقوع اقدامات مندرج در بند ۱۸ زیر در سطح سازمان ملل متحد طبق قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد بود.
یعنی روز اجرا یک زمان مشخص نداشته و بستگی به انجام تعهدات طرف ایرانی و تأیید آنها از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد.
به عبارت دیگر تا روز اجرا ایران باید یکسری اقدامات عملی که در بند ۱۵ ضمیمه پنجم آمده است، انجام دهد و بعد آژانس انجام آنها را تأیید کند، در این صورت اتحادیه اروپا و آمریکا تصمیماتی را که اخذ کرده‌اند را اجرایی خواهند کرد.
