عصر امروز - صله رحم، از علائم اهل دین است

قرآن کریم خویشاوندان را در صدقه و انفاق بر دیگران مقدم می دارد

یکی از سنت های شایسته که در دین اسلام بسیار مورد سفارش است و در ایام نوروز نیز رونقی خاص دارد، صله ارحام و دید و بازدید اقوام و آشنایان است.

به گزارش سرویس فرهنگ و جامعه عصر امروز سال نو در پیش است و یکی از آداب و رسوم ما ایرانیها برای این ایام خرید پوشاک نو و دیدوبازدید در ایام عید می باشد. حجت الاسلام حسینی مازندرانی، مفسر قرآن کریم با بیان اینکه، امام علی(ع) درباره اهمیت صله ارحام می‌فرمایند:‌ «برای اهل دین، علاماتی است که با آن‌ها شناخته می‌شوند و صله رحم یکی از آن‌هاست» و همچنین قرآن کریم، خویشاوندان را در صدقه و انفاق بر دیگران مقدم می دارد.

به گزارش خبرنگار ما سیدرضا حسینی مازندرانی، استاد اخلاق حوزه علمیه، بجا آوردن صله رحم را از سنت های سفارش شده دین اسلام و از واجبات زیست مسلمانی دانست و افزود: اساسا اسلام دینی اجتماعی و مبتنی بر قواعد و دستورهای جمعی است که هر گونه فردگرایی و گوشه گیری در آن ممنوع است. مسئله مشورت، نماز جماعت و جمعه، حج و جهاد، لزوم تشکیل حکومت و بسیاری دیگر از مؤلفه های اجتماعی اسلام، نشان دهنده اهمیت رفتار اجتماعی بودن انسان است. بنابراین یکی از سنت های شایسته که در دین اسلام بسیار مورد سفارش است و در ایام نوروز نیز رونقی خاص دارد، صله ارحام و دید و بازدید اقوام و آشنایان است.

این استاد اخلاق حوزه علمیه تصریح کرد: امام علی(ع) درباره اهمیت صله ارحام می‌فرمایند:‌ «برای اهل دین علاماتی است که با آن‌ها شناخته می‌شوند و صله رحم یکی از آن‌هاست». در آیات قرآن نیز خداوند کسانی که قطع صله ارحام می کنند را در شمار زیان کاران قرار داده است در روایتی از پیامبر (ص)، قطع رحم، منفورترین عمل شمرده شده و قاطع رحم یکی از سه گروهی است که روی بهشت را نمی بیند در جایی دیگر می فرمایند: “دید و بازدید، بذر محبت را می رویاند”. بنابراین دید و بازدید یکی از واجبات اصلی در زیست مسلمانی به شمار می رود.

مسئول حوزه علمیه امام حسین(ع) شهر ری ادامه داد: رسیدگی کردن به فامیل از جمله برادر، و خواهر، عموزاده، دایی زاده، عمه، عمو و غیره معنای اصطلاحی صله رحم است. به عبارت دیگر انسان علاوه بر داشتن ارتباطی مستحکم میان خانواده خود باید با خویشاوندان و نزدیکان خود نیز ارتباط داشته باشد و در حد امکان سعی در برطرف کردن مشکلات آنها کند که در اسلام بر این مساله بسیار تأکید شده است.

پیامدهای صله رحم

موسس و مسئول حوزه علمیه امام حسین(ع) شهر ری، پیامدهای صله رحم را در دو سطح فردی و اجتماعی بررسی کرد و افزود: بخشی از آثار و برکات به جا آوردن صله رحم فردی و بخشی نیز اجتماعی است، در واقع صله رحم مانند دیگر فضایل اخلاقی درجه های متفاوتی دارد و با حداقل ارتباط که همان رفت و آمد خانوادگی یا سلام کردن است، آغاز می شود و با مهرورزی بیشتر از طریق رفع مشکلات و نیازمندی های خویشان به وسیله همکاری و مشارکت در زمینه های مختلف و کمک های عاطفی و اقتصادی تکامل می یابد. بدیهی است به میزان تقویت و گسترش این ارتباطات در عمق و سطح، آثار و برکات وسیع تری نصیب فرد و جامعه می شود.

حسینی مازندرانی، وحدت و همدلی را از مهم ترین پیامدهای اجتماعی صله رحم برشمرد و گفت: پیوند با خویشان، انس و الفت با آنها منشأ بیشتر همبستگی ها و عامل بوجود آورنده همدلی و وحدت در خانواده ها و جامعه است. متاسفانه امروزه به دلیل انواع مشغله های فکری و جسمی که خانواده ها درگیر آن هستند صله رحم بسیار کمرنگ و حتی گاهی بی اهمیت شمرده می شود اما نوروز فرصتی طلایی برای دید و بازدیدهای فامیلی و گرم کردن کانون گرم خانواده ها است.

ایشان بیان کرد: فقرزدایی در جامعه از دیگر تاثیرات مثبت توجه به صله رحم است چرا که در دید و بازدیدها افراد بیشتر از مسایل و مشکلات یکدیگر باخبر می شوند و برای رفع آن تلاش می کنند. در واقع صله ارحام در مرحله سلام و احوالپرسی متوقف نشود. اگر فقر زدایی از روابط خویشاوندی آغاز و به مرحله همیاری و رفع گرفتاری خویشان ارتقا یابد، فقر نیز در خانواده ها و جامعه ریشه کن خواهد شد. بطوریکه قرآن کریم خویشاوندان را در صدقه و انفاق بر دیگران مقدم می دارد.

متاسفانه صله رحم در جامعه ما با زرق و برق خاصی همراه شده است

مفسر قرآن کریم ادامه داد: متاسفانه امروزه امر مقدس صله رحم در جامعه ما با زرق و برق خاصی همراه شده است که بجا آوردن آن برای بسیاری از خانواده ها کمر شکن و آزار دهنده است، در صورتیکه برخی کشورها در این زمینه بهتر و خالص تر از ما هستند آنها دغدغه این رزق و برق خانواده های امروزی ما را ندارند و وقتی مهمانی به خانه های آنها می رود بدون ترس، نگرانی و با خلوص قلب آنچه که در دست دارند برای پذیرایی استفاده می کنند این در حالی است که در روایات هم تاکید شده است اگر مهمانی به منزل شما آمد اگر بی خبر هم باشد با او یکدل باش و آن چه که در دسترس و توان دارید برای پذیرایی استفاده کنید.

مسئول حوزه علمیه امام حسین(ع) اظهار داشت: خداوند در آیه 90 سوره مبارکه نحل، می فرماید «إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَی وَ ینْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکرِ وَالْبَغْی یعِظُکمْ لَعَلَّکمْ تَذَکرُونَ» خداوند در این آیه صله رحم را در کنار رعایت عدالت و احسان قرار می دهد که نشان دهنده جایگاه و اهمیت صله ارحام و رسیدگی به ذی القربی است. ترتیب آورده شدن این مسائل نیز در این آیه قابل توجه است؛ خداوند انسان ها را ابتدا به عدالت و بعد از آن به احسان و ایتای ذی القربی امر می کند. از این آیه این نکته بر می آید احسان و رسیدگی به ذی القربی در مقام اهمیت، در کنار عدالت هستند, ولی در مقام عمل، در رتبه پایین تر نسبت به عدالت است؛ یعنی است که صله ارحام نباید جلوی عدالت در جامعه را بگیرد.

وی گفت: خداوند در آیه 27 سوره مبارکه بقره نسبت به مسئله صله رحم هشدار می دهد و می فرماید «الَّذِینَ ینْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یوصَلَ وَیفْسِدُونَ فِی الأرْضِ أُولَئِک هُمُ الْخَاسِرُونَ»، چند گروه از افراد هستند که دچار خسارت می شوند؛ می دانیم که خسارت با زیان تفاوت دارد، به این معنی که خسارت به معنای از دست دادن اصل سرمایه است؛ این که انسان عمر خود را مصرف می کند و در قبال آن چیزی به دست نیاود، خسارت کرده است، چون عمر خود را که سرمایه اوست، از دست داده است.

حسینی در ادامه اظهار داشت: بر اساس این آیه، نخستین گروه، کسانی هستند که پیمان خود را با خدا (پیمان بندگی و اطاعت از خدا) می شکنند. در ادامه می فرماید «وَ یقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یوصَلَ»؛ برخی افراد جایی را که خدا فرموده ارتباط برقرار کنید نادیده می گیرند که از مصادیق بارز آن صله رحم است. پس وقتی صله رحم را قطع می کنند، دچار خسران می شوند. البته این خسارت اعم از خسارت مادی، معنوی، روحی و... است؛ «وَیفْسِدُونَ فِی الأرْضِ و کسانی که در زمین فساد می کنند»، وقتی خداوند صله رحم را در ردیف عمل نمودن به عهد خدا قرار داده، بیانگر اهمیت این مسئله است.